Έτσι, τα τυπικά συμπτώματα της σκλήρυνσης, (όπως είναι κινητικές διαταραχές σε συνδυασμό με αταξία, βλάβες της όρασης και της αισθητικότητας), συνοδεύονται τακτικά πλέον από αίσθημα απελπισίας, απώλεια χαράς, αϋπνία και συναισθηματικές διαταραχές που αποτελούν στοιχεία της κατάθλιψης.
Επιπλέον, υπάρχουν και συμπτώματα τα οποία δεν είναι ορατά στους άλλους και το άτομο κινδυνεύει να παρεξηγηθεί ότι τα φαντάζεται, όπως για παράδειγμα το αίσθημα της κόπωσης. Παράλληλα, διαταραχές της μνήμης, συναισθηματικές διαταραχές συνοδευόμενες από πόνους ή κόπωση, προκαλούν περισσότερο άγχος, με αποτέλεσμα να κινδυνεύουν να χαρακτηριστούν αγχωτικοί ή καταθλιπτικοί.
Γενικά, η συμβίωση του άγχους με την σκλήρυνση κατά πλάκας αρχίζει από την εμφάνιση του πρώτου κιόλας συμπτώματος της νόσου. Η πρώτη σκέψη που κάνει το άτομο είναι να αρνηθεί το πρόβλημά του ή να το αγνοήσει. Στη συνέχεια όμως, όταν το σύμπτωμα επιμένει, το άγχος κυριαρχεί, ο φόβος της άρνησης και ο θυμός εναντίον του εαυτού του κυριαρχούν και σύντομα έρχεται αντιμέτωπος με έναν γενικευμένο θυμό εναντίον της οικογένειάς του και των γιατρών του, θεωρώντας τους ίδιους υπεύθυνους για την πάθησή του.
Τα άτομα με σκλήρυνση κατά πλάκας νιώθουν προδομένα από τον ίδιο τους τον εαυτό, το ίδιο τους το σώμα, με αποτέλεσμα να βιώνουν το μόνιμο και εξοντωτικό άγχος ως μία συνεχής κατάσταση. Το έντονο στρες αποτελεί βασικό παράγοντα στα άτομα με σκλήρυνση κατά πλάκας, δημιουργώντας δυσλειτουργίες στον εγκέφαλο, κυρίως σε άτομα με γονιδιακή προδιάθεση. Με απλά λόγια το άγχος σχετίζεται με την εμφάνιση της νόσου αλλά και με τις υποτροπές που παρουσιάζονται.
Παραδόξως όμως, παρατηρείται ότι τα πολύ ισχυρά στρεσογόνα ερεθίσματα (όπως π.χ. ένας πόλεμος ή μία σοβαρή σωματική βλάβη) δρουν ευεργετικά στην πορεία της νόσου. Μέσω ανοσολογικών εργασιών αποδείχθηκε ότι τα παραπάνω προκαλούν ανοσοκαταστολή είναι δηλαδή σαν να παίρνει ο ασθενής κορτιζόνη ή ιντερφερόνη, ενώ μέτρια ή σοβαρά γεγονότα, αλλά όχι αυτά που είναι θέμα ζωής ή θανάτου, (όπως π.χ. προβλήματα στο γάμο, οικονομικά, επαγγελματικά, εγκυμοσύνη –λοχεία κλπ), απορυθμίζουν την ισορροπία του ανοσοποιητικού και οδηγούν σε κλινικές ή υποκλινικές υποτροπές της νόσου. Το άγχος φαίνεται ότι επιδράει μέσω ορμονών και γενικότερα μέσω του αυτόνομου νευρικού συστήματος.
Το άγχος που βιώνει ο άνθρωπος μπορεί να πυροδοτήσει την έξαρση ή την υποτροπή της σκλήρυνσης κατά πλάκας, όπως άλλωστε και των περισσότερων νοσημάτων.
Η επιδείνωση της οικονομικής κατάστασης, η ανεργία και το άγχος που προκαλούν, αποτελούν εκλυτικό αλλά όχι και αιτιολογικό παράγοντα της σκλήρυνσης κατά πλάκας και των αυτοάνοσων νοσημάτων. Το άγχος και η οικονομική κατάσταση επιδεινώνει τη νοσηρότητα και άρα είναι πάρα πολύ πιθανόν να παίξει ένα ρόλο κυρίως στην έξαρση της νόσου.
Και αυτό είναι μάλλον βέβαιο δεδομένου ότι η πτώση της άμυνας του οργανισμού γίνεται από διάφορα στρεσογόνα αίτια και αυτό το βλέπουμε στην καθημερινότητα πάρα πολύ συχνά στους ανθρώπους που παίρνουν διαζύγιο ή έχουν νόσο και παίρνουν ένα διαζύγιο αλλά και όταν υπάρχουν και άλλα στρεσογόνα αίτια όπως η ανεργία και η οικονομική κατάσταση.
Το άγχος λοιπόν, είναι περισσότερο εκλυτικός και λιγότερο αιτιολογικός, παράγοντας της νόσου. Όπως και να΄χει η ουσία είναι ότι το άγχος είναι μία παράμετρος που μπορεί να πυροδοτήσει μία αυτοάνοση αντίδραση, ένα αυτοάνοσο μηχανισμό. Εξαιρετικά ενδιαφέρον είναι ότι όταν το άγχος αφορά το πρόσωπο, αποτελεί παράγοντα κινδύνου και για να εκδηλώσει ενδεχομένως για πρώτη φορά τη νόσο, και για να πυροδοτήσει μία έξαρση σε έναν ασθενή στον οποίο είναι γνωστό ήδη ότι πάσχει από πολλαπλή σκλήρυνση.
Αντίθετα λέγεται ότι το άγχος το οποίο βιώνει η κοινωνία, όταν δηλαδή είναι κάτι το οποίο μοιράζεσαι με την υπόλοιπη κοινωνία, δεν έχει επίδραση στη νόσο και ίσα-ίσα μπορεί να παρατηρείται πολύ μικρότερη συχνότητα υποτροπών πχ στον πόλεμο του Κόλπου αναφέρεται ότι οι ασθενείς με πολλαπλή σκλήρυνση είχανε πολύ μικρότερες καταγραφές σε υποτροπές. Στις μέρες μας όμως έχουν προστεθεί σε αυτά καινούργια φάρμακα , τα οποία βασίζονται στη γνώση του μηχανισμού με τον οποίο γίνονται οι υποτροπές της νόσου.
Έχει αποδειχτεί ότι το κάπνισμα αποτελεί ανεξάρτητο παράγοντα κινδύνου εμφάνισης της σκλήρυνσης κατά πλάκας. Το άγχος ενδέχεται να αποτελεί παράγοντα κινδύνου. Και γενικά έχει αποδειχθεί για όλες τις αυτοάνοσες παθήσεις μία σημαντική συμμετοχή της ψυχολογίας στην αντίδραση και την κινητοποίηση του ανοσοποιητικού συστήματος. Φαίνεται ότι μετά από μεγάλο στρες υπάρχουν μεγαλύτερες πιθανότητες υποτροπής. Για το λόγο αυτό, όσο δύσκολο κι αν ακούγεται στις μέρες μας, είναι πολύ σημαντικό ένα άτομο που πάσχει από σκλήρυνση κατά πλάκας, να μάθει να διαχειρίζεται το άγχος βρίσκοντας εποικοδομητικές διεξόδους. Κι αν δεν τα καταφέρνει μόνος του, έρχεται ουραγός η ψυχανάλυση και η ψυχαναλυτική ψυχοθεραπεία να τον βοηθήσει.
Ζωγραφιά Αντωνιάδου
Ψυχαναλύτρια-Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας
0 Σχόλια