Αν πείτε σε κάποιον, ότι έχετε ΣΚΠ, αμέσως συμπεραίνει ότι δεν έχετε πόνους. Αν ρωτήσετε κάποιον που έχει ΣΚΠ, αν έχει πόνους, η απάντησή του κατά πάσα πιθανότητα θα είναι διαφορετική από την παραπάνω υπόθεση. Ο πόνος είναι ένα από τα θέματα που απασχολούν τους ΑμΣΚΠ. Μέχρι πριν από λίγο καιρό, όλοι πίστευαν, ακόμη και οι γιατροί, ότι οι ΑμΣΚΠ δεν βιώνουν πόνους σαν πρωταρχικό σύμπτωμα. 

Τώρα όμως έχει γίνει αποδεκτό, ότι οι ΑμΣΚΠ υποφέρουν συχνά από πόνους, συνεχείς ή μικρής διάρκειας, γιατί η επαφή των συνάψεων των νεύρων δεν είναι φυσιολογική. Γενικά πιστεύεται ότι το 55% των ΑμΣΚΠ θα βιώσουν κάποιο πόνο ενώ το 15% θα βιώσει μακροχρόνιο πόνο.

Ο πόνος είναι δύσκολο να μελετηθεί, γιατί σε αυτόν υπεισέρχονται διάφοροι φυσικοί, ψυχολογικοί και πνευματικοί παράγοντες. Επίσης είναι δύσκολο να μετρηθεί. Για παράδειγμα, ένας άνθρωπος μπορεί να αντέχει να περπατάει με σπασμένο πόδι ενώ κάποιος άλλος να υποφέρει αφόρητα από ένα μώλωπα στο γόνατο.

Νευρογενείς Πόνοι 

Νευρολογικοί ή νευρογενείς πόνοι είναι ευρέως φάσματος και μπορεί να είναι από κάτι μικρό και παροδικό μέχρι αφόρητοι πόνοι διαφορετικής χροιάς, οξείς, σαν κάψιμο, «σφάχτες» κτλ.

Οι νευρογενείς πόνοι θεωρείται ότι είναι «πρωτογενείς», δηλαδή ότι είναι άμεσο αποτέλεσμα του διαφορετικού τρόπου που γίνεται η επαφή των συνάψεων του κεντρικού νευρικού συστήματος στους ΑμΣΚΠ. Φυσιολογικά, το κεντρικό νευρικό σύστημα του οργανισμού φιλτράρει τους ασήμαντους θορύβους του περιβάλλοντος χωρίς εμείς να καταλαβαίνουμε τίποτα, έτσι ώστε να μπορούμε να συγκεντρωθούμε στις δραστηριότητές μας, στη δουλειά μας, στο άκουσμα μουσικής, διάβασμα κ.τ.λ.

Μια από τις επιπτώσεις της ΣΚΠ, είναι η ανικανότητα να απομονώσουμε αυτούς τους θορύβους, επειδή η μεταφορά των μηνυμάτων και της πληροφόρησης είναι ελλιπείς, λόγω της καταστροφής της μυελίνης. Η μυελίνη, που περιβάλλει τους νευρικούς ιστούς του κεντρικού νευρικού συστήματος, δρα σαν μονωτικό που κρατάει τις ηλεκτρικές διεγέρσεις στο εσωτερικό της καθώς αυτές μεταφέρονται στα διάφορα μέρη του σώματος. Όταν υπάρχει απομυελίνωση, οι ηλεκτρικές διεγέρσεις μπορούν να διαφύγουν από τα σημεία αυτά, και να μεταπηδήσουν από νευρική ίνα σε νευρική ίνα, όπως ακριβώς γίνεται με το βραχυκύκλωμα ηλεκτρικών καλωδίων. Θεωρητικά, αυτή η κατάσταση μπορεί να προκαλέσει ?μακελειό?.

Αυτό που γίνεται λοιπόν, είναι ότι μερικές φορές ασήμαντα και αποπλανητικά ερεθίσματα διαφεύγουν από το μηχανισμό φιλτραρίσματος. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα τον βομβαρδισμό από πληροφορίες και θορύβους, που δεν θέλουμε και δεν μπορούμε να εμποδίσουμε. Αυτή την ελλιπή διαδικασία βιώνουμε σαν πόνο μούδιασμα, γαργάλημα, φαγούρα, κάψιμο. Αυτές οι παραισθησίες, όπως ονομάζονται, για μερικούς ανθρώπους μπορεί, να είναι κάτι υποφερτό αλλά για άλλους να είναι αφόρητος πόνος.

Οι οξείς πόνοι στη ΣΚΠ, όπως για παράδειγμα η νευραλγία του τριδύμου, μπορεί να προκαλούνται από αυτή ακριβώς τη «χαοτική» συμπεριφορά των ηλεκτρικών διεγέρσεων που μεταπηδούν συνεχώς ανάμεσα στα αισθητήρια και στα κινητήρια νεύρα. Πάντως, οι επιστήμονες δεν έχουν ακόμη καταλάβει τον μηχανισμό της προέλευσης των περισσότερων από τους οξείς πόνους.

Μυοσκελετικοί πόνοι 

Οι μυοσκελετικοί πόνοι είναι συνήθως δευτερογενούς αιτιολογίας δηλαδή δεν είναι άμεσα συνδεμένοι με την απομυελίνωση, αλλά μάλλον προέρχονται από τις επιπτώσεις της ΣΚΠ στο σώμα (κακή στάση σώματος ή βαδίσματος). Η απώλεια δύναμης των μυών ή η πλημμελής χρησιμοποίησή τους έχουν κάποιες επιπτώσεις.

Ο πόνος στο κάτω μέρος της πλάτης, στο ιερό οστό, είναι, συνήθως, χρόνιος και προκαλείται από υπερβολική ένταση των αρθρώσεων, των συνδέσμων ή των μυών. Σπαστικότητα σημαίνει δυσκαμψία που προέρχεται από ?σφίξιμο? των μυών και μπορεί να προκαλέσει δυνατές κράμπες. Οι μύες «σφίγγουν» όταν υπάρχει απομυελίνωση στα νεύρα που ρυθμίζουν τον μυϊκό τόνο ή την κίνηση.
Ο καλύτερος τρόπος για τη διαχείριση των δευτερογενών μυοσκελετικών πόνων είναι η αντιμετώπιση των συμπτωμάτων παρά η λήψη αναλγητικών φαρμάκων.

Ανακούφιση του πόνου στη ΣΚΠ 

Οι περισσότεροι πόνοι στη ΣΚΠ δεν προέρχονται από τη διέγερση των «παραδοσιακών» αλγοϋποδοχέων του κεντρικού νευρικού συστήματος (των υποδοχέων που διεγείρονται από κακώσεις) και γι αυτό οι ασπιρίνες ή άλλα ?παραδοσιακά? αναλγητικά δεν βοηθάνε πολύ.

Οι περισσότεροι άνθρωποι θεωρούν το νευρικό σύστημα σαν ένα σύστημα που κάνει πράγματα. Στην πραγματικότητα ο εγκέφαλος και ο νωτιαίος μυελός εμποδίζουν πράγματα από το να γίνουν. Οι «οδοί» του πόνου κατά μήκος του νωτιαίου μυελού παρουσιάζουν συνεχή αμφίδρομη πορεία από τον εγκέφαλο στα μέρη του σώματος και το αντίθετο, δεν είναι δηλαδή ένας μονόδρομος, όπου ένας εγκέφαλος περιμένει παθητικά τα αισθητήρια μηνύματα να έρθουν προς αυτόν. Τουναντίον, υπάρχει μεγάλη δραστηριότητα, με τον εγκέφαλο να στέλνει συνεχή ροή ανταποκριτικών μηνυμάτων, που διατρέχουν το νωτιαίο μυελό με σκοπό να μειώσουν, να αυξήσουν ή να αγνοήσουν τα σήματα που λαμβάνει ο εγκέφαλος. Υπάρχουν πολλά φάρμακα που μπορούν να βοηθήσουν αυτές τις «οδούς». Τα γνωστότερα και αυτά που χρησιμοποιούνται ευρύτερα είναι τα τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά σε μικρές δόσεις.

Επομένως, αν ο γιατρός σας δώσει κάποιο αντικαταθλιπτικό, αυτό δεν σημαίνει ότι έχετε κατάθλιψη αλλά μάλλον ότι έχετε ένα πόνο που μπορεί να οδηγήσει στην κατάθλιψη. Είναι γνωστό ότι οι άνθρωποι που βιώνουν πόνο περισσότερο από τέσσερις εβδομάδες συνήθως παθαίνουν κατάθλιψη. Το πρόβλημα με αυτά τα αντικαταθλιπτικά είναι ότι φέρνουν υπνηλία, πράγμα που όμως βοηθάει την ποιότητα του ύπνου και τη χαλάρωση. Οι οξείς πόνοι, όπως η νευραλγία του τριδύμου και οι μυϊκοί σπασμοί, αντιμετωπίζονται κυρίως με αντισπαστικά φάρμακα, τα οποία καταστέλλουν την έντονη δραστηριότητα των ηλεκτρικών διεγέρσεων. Ο δυνατός πόνος της οπτικής νευρίτιδας συνήθως αντιμετωπίζεται με κορτικοειδή, τα οποία μειώνουν τη φλεγμονή. Οι χρόνιοι μυϊκοί σπασμοί και η σπαστικότητα των άκρων, όταν προέρχονται από κακή στάση σώματος, μπορούν να βοηθηθούν με κατάλληλες τακτικές ασκήσεις τεντώματος, με φυσιοθεραπεία ή με τη χρήση κατάλληλων βοηθημάτων,.

Για τους μυϊκούς πόνους, η καλύτερη αντιμετώπιση, είναι η κίνηση και η αλλαγή στάσης ή θέσης. Μερικοί γιατροί συστήνουν την αντικατάσταση του πόνου με μια άλλη αίσθηση όπως είναι η πίεση, η ζέστη, το κρύο ή το μασάζ. Αν και φαίνεται απίστευτο εντούτοις το βύθισμα ενός μέλους που αισθανόμαστε ότι «καίει» σε χλιαρό νερό μπορεί να μετατρέψει την «καυτή» παραισθησία σε μια ευχάριστη αίσθηση! Η φυσιοθεραπεία και η συμβουλή ειδικών για τη στάση σώματος και βαδίσματος μπορούν να βοηθήσουν τους πόνους που προέρχονται από μια «αφύσικη» στάση σώματος. Αν όμως ο πόνος δεν περνάει με αυτούς τους τρόπους τότε είναι αναγκαία η φαρμακευτική αγωγή.

Τα μυοσκελετικά χαλαρωτικά φάρμακα επιδρούν κατευθείαν στις διεργασίες του κεντρικού νευρικού συστήματος (baclofen=Lioresal, tizanidine=Zanaflex) και καταπραύνουν τον πόνο. Ο μυοσκελετικός πόνος μπορεί επίσης να ανταποκριθεί σε αντιφλεγμονώδη που δεν έχουν κορτιζόνη Ο Διαδερμικός Ηλεκτρικός Ερεθισμός, μπορεί επίσης να βοηθήσει να ελεγχθεί ο πόνος αν και πάλι αυτό είναι ένα θέμα αντίδρασης του κάθε οργανισμού.

Οι συσκευές του Διαδερμικού Ηλεκτρικού Ερεθισμού είναι μικρές και φορητές με ηλεκτρόδια που τοποθετούνται στο κατάλληλο μέρος του σώματος και παρέχουν χαμηλής τάσης ρεύμα, για να διεγείρουν μια συγκεκριμένη νευρική ίνα στον νωτιαίο μυελό. Αυτό μειώνει τη ροή των νευρικών ερεθισμάτων προς τον εγκέφαλο με τελικό αποτέλεσμα να καταπραΰνεται ο πόνος. Μερικές φορές όμως ο Διαδερμικός Ηλεκτρικός Ερεθισμός έχει τα αντίθετα αποτελέσματα.

Η άλλη όψη του πόνου 

Παρ' όλες αυτές τις θεραπευτικές αγωγές, η διαχείριση του χρόνιου πόνου δεν είναι εύκολη ούτε πάντοτε επιτυχής. Η θεραπευτική αντιμετώπιση του πόνου στη ΣΚΠ έγκειται πολλές φορές σε πειραματισμούς με διαφορετικές αγωγές, κυρίως όταν υπάρχει χρόνιος πόνος.
Υπάρχουν όμως φυσικοί και ψυχολογικοί παράγοντες που συνδέονται με μια χρόνια νόσο και μπορούν να προκαλέσουν πόνο ή να τον χειροτερεύσουν. Ένα πρόβλημα είναι, ότι οι ΑμΣΚΠ έχουν την τάση να συνδέουν κάθε πόνο με σύμπτωμα της νόσου. Όμως οι ΑμΣΚΠ, όπως και όλος ο άλλος κόσμος, μπορεί να έχουν πόνους από άλλες αιτίες, όπως για παράδειγμα αρθριτικά, ημικρανίες ή πόνους στην πλάτη. Ο PatricK Wall είναι ένας επιστήμονας, γνωστός διεθνώς για τις έρευνές του πάνω στον πόνο και συν-εφευρέτης της συσκευής του Διαδερμικού Ηλεκτρικού Ερεθισμού.

Ο ίδιος, διηγείται συναρπαστικές περιπτώσεις, όπου άνθρωποι με τρομερά τραύματα που προήλθαν από ατυχήματα ή στον πόλεμο δεν ένοιωσαν κανένα πόνο αλλά όμως ότι, ανίσχυρα θύματα κακοποιήσεων αισθάνονται περισσότερο τον πόνο των βασανιστηρίων από τους παραπάνω. Όταν λοιπόν ο πόνος επιμένει, υπεισέρχονται και άλλοι παράγοντες όπως ο φόβος, το άγχος και η κατάθλιψη που επιδεινώνουν και δυσκολεύουν την κατάσταση.
Ο Patrick Wall επισημαίνει ότι ο πόνος ποτέ δεν έρχεται μόνος του αλλά πάντοτε συνοδεύεται από ένα συναίσθημα ή μια σημασία. Για αυτό και ο κάθε πόνος είναι ιδιαίτερος για τον κάθε άνθρωπο. Αν προσέξουμε τον τρόπο που οι άνθρωποι περιγράφουν τον πόνο τους εκτός από λέξεις όπως «σφάχτης», «σουβλερός», κτλ χρησιμοποιούν και επίθετα που περιγράφουν τον βαθμό που υποφέρουν όπως τρομερός, ανυπόφορος, βουβός, ενοχλητικός καθώς επίσης και λέξεις που δείχνουν τί προξενεί το πόνος - μου φέρνει αηδία, με φοβίζει, με κουράζει, με έλουσε κρύος ιδρώτας.

«Ο άνθρωπος που πονάει, είναι εγκλωβισμένος σε ένα σύνδρομο, και η θεραπευτική αγωγή πρέπει να στοχεύει σε κάθε πλευρά αυτού του συνδρόμου», λέει ο Patrick Wall. Συχνά, όταν ο γιατρός μπορεί να εξηγήσει την αιτία του πόνου, η συναισθηματική πλευρά μειώνεται και η οξύτητα τα πόνου καταλαγιάζει. Δεν γνωρίζουμε ακριβώς το μηχανισμό δράσης των μεθόδων ελέγχου του πόνου, αλλά το καλύτερο συστατικό για οποιαδήποτε θεραπεία, είναι η πεποίθηση του ασθενούς, ότι η μέθοδος θα είναι αποτελεσματική. Με την πάροδο των χρόνων έχουν δημιουργηθεί στα νοσοκομεία Ιατρεία Πόνου, όπου ο ασθενής μπορεί να απευθυνθεί για εξατομικευμένη αγωγή.

Μπορεί επίσης να διδαχτεί τρόπους αντιμετώπισής του. Για παράδειγμα μπορεί να μάθει πως να αναπνέει, να χαλαρώνει, έτσι ώστε να μειώνει το άγχος και την υπερδιέγερση που προέρχονται από το φόβο του πόνου και με αυτόν τον τρόπο να μειώσει την οξύτητα και την έντασή του. Επίσης μπορεί να βοηθηθεί από έναν καινούργιο τρόπο σκέψης για να μη φοβάται τον πόνο όπως : ?Δεν υπάρχει κίνδυνος από αυτόν τον πόνο, το έχω ξαναπεράσει».
Έχει αποδειχτεί ότι όταν κάποιος βρίσκει θετικούς τρόπους για την διαχείριση του πόνου του, μπορεί να τον ελέγχει καλύτερα. Για μερικούς ΑμΣΚΠ η εκπαίδευση στην αντιμετώπιση του χρόνιου πόνου με θετικό τρόπο είναι επιτακτική ανάγκη της καθημερινής τους ζωής. Ο πόνος στη ΣΚΠ είναι τόσο πραγματικός όσο ο πόνος οποιουδήποτε άλλου ανθρώπου. Δυστυχώς όμως δεν δίνεται η πρέπουσα σημασία και υποστήριξη.

Στοιχεία του πόνου στη ΣΚΠ

Καινούργιος πόνος ή εμφάνιση παλαιότερου πόνου δεν σημαίνει ώση · Δεν έχουν σχέση με τη ΣΚΠ όλοι οι πόνοι.

Συχνά είναι πόνοι που περνάνε όλοι οι άνθρωποι π.χ. αρθριτικών, πονοκέφαλος κτλ · Ούτε η ηλικία, ούτε το φύλο, ούτε τα συμπτώματα της ΣΚΠ φαίνεται να έχουν σχέση με το είδος του πόνου που μπορεί να έχει κάποιος · Το άγχος, η κούραση και η ζέστη μπορούν να προκαλέσουν ή να μεγαλώσουν τον πόνο. Είναι ανάγκη να μάθουμε να σεβόμαστε τα όριά μας. · Ένας υγιεινός τρόπος ζωής, η διατήρηση του φυσιολογικού βάρους και η τακτική άσκηση - η σωστή για τον καθένα - μπορούν να μειώσουν τον πόνο που προέρχεται από κινητικά προβλήματα.

Σημεία Πόνων στη ΣΚΠ 

1. Νευρογενείς (Οξείς, σφοδροί, διαπεραστικοί πόνοι, που φτάνουν σε ένα αποκορύφωμα και μετά καταλαγιάζουν) 

Γιατί : Ελλιπής σύναψη των νεύρων στον νωτιαίο μυελό και τον εγκέφαλο

Που: παραισθησίες : γαργάλημα, μούδιασμα, τρέμουλο, κάψιμο τσιμπήματα στα άκρα ή πόνος σαν κάποιος να σε σφίγγει ή να σε «βάζει σε πρέσα», ένας πόνος σφιξίματος γύρω από τον κορμό του σώματος Τι βοηθάει:
      ■ Μια ελαστική κάλτσα ή γάντια μπορούν να αλλάξουν τον πόνο σε μια αίσθηση πίεσης
      ■ Ζεστές κομπρέσες στο δέρμα μπορούν να απαλύνουν την αίσθηση καψίματος
      ■ Ασπιρίνη ή Tylenol (acetaminaphen) καθημερινά
      ■ Αντικαταθλιπτικά (amitriptyline) γιατί μετριάζουν την αντίδραση του κεντρικού νευρικού συστήματος

Που: Λαιμός, το σημείο Lehrmitte :Μια ξαφνική ηλεκτρική εκκένωση που επεκτείνεται από το σώμα στα πόδια και στα χέρια μετά από σκύψιμο του κεφαλιού, φτέρνισμα ή βήξιμο.
Τι βοηθάει: 
      ■ Μαλακό κολάρο γιατί μειώνει την κάμψη του λαιμού ( η φαρμακευτική αγωγή δεν βοηθάει μιάς και αυτός ο πόνος εμφανίζεται ξαφνικά)

Που: Νευραλγία του τριδύμου = οξύς πόνος στο πρόσωπο, ?σφάχτης?, σαν στιγμιαία μαχαιριά.
Είναι σπάνιος και προσβάλλει μόνο το 1% των ΑμΣΚΠ.

Τι βοηθάει: Lioresal, Tegretol (carbanazepine), Dilantin (diphenylhydantoin). Χρησιμοποιούνται με επιτυχία όταν η εμφάνιση είναι συχνή ή όταν οι πόνοι κρατάνε για μεγάλο χρονικό διάστημα

Που: Οξύς πόνος οπτικής νευρίτιδας, εκδηλώνεται με επίπονες κινήσεις του ματιού. Αυτό είναι ένα από τα πρώτα, κοινά, συμπτώματα της ΣΚΠ.
Τι βοηθάει: Κορτιζόνη που μειώνει τη φλεγμονή

2. Μυοσκελετικοί 
Γιατί : πίεση του σώματος από την ακινησία
Που : ιερό οστό Τι βοηθάει:
      ■ Κουνήστε τα πόδια μπρος πίσω σαν να περπατάγατε, αν μπορείτε
      ■ Αλλάζετε θέση καθίσματος συχνά
      ■ Ξαπλώστε κάπου αναπαυτικά

Που : μύες, τένοντες και συνδέσμους..

Γιατί : Η ακινησία ενός άκρου και η διατήρηση του στην ίδια θέση αναγκάζει τους μύες να προσαρμοστούν έτσι που μετά είναι δύσκολο να αλλάξει κάποιος θέση.
Τι βοηθάει: · Λίγη ώρα φυσικοθεραπείας κάθε μέρα
      ■ Καθίστε σε μια κουνιστή πολυθρόνα με τα πόδια σε θέση 90 μοιρών από το σώμα, πιέστε το σώμα σας στην πλάτη της καρέκλας και κινηθείτε μπρος πίσω.

Που : Μυϊκοί σπασμοί. 

Τονικοί σπασμοί των μυών : τα πόδια και τα χέρια συσπώνται με ένα ιδιαίτερα αγωνιώδη τρόπο και τεντώνονται προς τα έξω ή γυρίζουν προς τα μέσα με βία. Κρατούν δευτερόλεπτα μόνον.

Γιατί : Όταν εμπλέκεται ο νωτιαίος μυελός, προκαλούνται αντανακλαστικοί σπασμοί. Η ξαφνική μείωση του μήκους ενός μεγάλου μυός μπορεί να προκαλέσει κράμπες.

Τι βοηθάει: 
      ■ Ibuprofen ή αντιφλεγμονώδη που δεν περιέχουν κορτιζόνη
      ■ Lioresal (baclofen) κάνει πολύ καλό
      ■ Ασκήσεις τεντώματος δύο φορές την ημέρα
      ■ Συχνή κίνηση μειώνει τη σοβαρότητα των σπασμών και των κραμπών
      ■ Πιέστε την πατούσα σας στο κάτω μέρος του κρεβατιού μόλις σας εμφανιστεί κράμπα
      ■ Προσοχή στη λήψη υγρών : πολύ νερό σε σχέση με το κάλιο και το νάτριο του οργανισμού και μπορεί να προκαλέσει κράμπες. Τι γίνεται όμως με τους πόνους που μας «τρώνε» και επιμένουν; Έχετε πραγματικά κάνει τα πάντα;

Ελέγξτε την παρακάτω λίστα: 

1. Έχετε δει το νευρολόγο σας για να προσδιορίσετε αν ο πόνος προέρχεται από τη ΣΚΠ ή κάποιο άλλο παράγοντα;
2. Έχετε δει ένα φυσίατρο για να δείτε αν ο πόνος προέρχεται από κάτι άλλο, ακόμη και αν η ΣΚΠ είναι άμεσα συνδεμένη με αυτόν;
3. Δοκιμάσατε φυσιοθεραπεία ή κάποιες άλλες συμπληρωματικές θεραπείες όπως τη βιοανάδραση, γιόγκα, αυτοσυγκέντρωση ή βελονισμό; Όλες αυτές οι λύσεις είναι περισσότερο αποδεκτές από τους γιατρούς σήμερα από ότι παλαιότερα.
4. Έχετε επισκεφτεί κάποιο Ιατρείο Πόνου των Νοσοκομείων μας;
5. Έχετε πάει σε άλλους νευρολόγους, φυσίατρους ή φυσικοθεραπευτές αν οι πρώτοι δεν σας ικανοποίησαν; (η δεύτερη γνώμη είναι υπόθεση ρουτίνας στην εποχή μας)
6. Έχετε εξετάσει προσεκτικά την προσωπική συναισθηματική αντίληψη και θέση απέναντι στο πόνο; Μήπως σκεπτόσαστε συνέχεια πόσο πονάτε; Παραμένετε όσο περισσότερο δραστήριος/α σας επιτρέπει η κατάστασή σας; Συμμετέχετε στην κοινωνική ζωή της οικογένειάς σας και των ανθρώπων γύρω σας; Έχετε θετική στάση ζωής; Έχετε ζητήσει ψυχολογική υποστήριξη για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που σας αγχώνουν ή σας ανησυχούν ;

 Όλα αυτά μπορεί να επιδράσουν καταπραϋντικά στον πόνο. ΙΑΤΡΕΙΑ ΠΟΝΟΥ ΤΩΝ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΩΝ Τα περισσότερα μεγάλα νοσοκομεία των Αθηνών και της Θεσσαλονίκης καθώς και κάποια επαρχιακά έχουν Ιατρεία Πόνου στα οποία μπορείτε να κλείσετε ραντεβού.

Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να απευθυνθείτε στην Ελληνική Εταιρία Πόνου, τηλ. 2106444174.

Πάντως τα πρώτα Ιατρεία Πόνου που έγιναν και θεωρούνται από τα καλύτερα, είναι αυτό του Νοσοκομείου Πατησίων (Παπάδων), στην Αθήνα, τηλ. 2102513345 και αυτό του Νοσοκομείου ΑΧΕΠΑ, στη Θεσσαλονίκη, τηλ. 231 0993346/0993111

Η Ελληνική Εταιρία για τη Σκλήρυνση κατά Πλάκας δίνει χρήσιμες πληροφορίες σχετικά με τη νόσο και τα επιμέρους προβλήματα που δημιουργεί. Οι πληροφορίες μας βασίζονται στις συμβουλές ειδικών, σε διάφορα δημοσιευμένα άρθρα και στη γνώμη των ειδικών, σε καμία περίπτωση όμως δεν αποτελούν θεραπευτική αγωγή. Για πληρέστερη πληροφόρηση και συμβουλή αποταθείτε στο γιατρό σας.

Πηγή: zwakoma.blogspot.gr