Η σκλήρυνση κατά πλάκας είναι μια απομυελινωτική νόσος του κεντρικού νευρικού συστήματος, η οποία χαρακτηρίζεται από συχνές οφθαλμολογικές και νευρολογικές διαταραχές.

Είναι χρόνια και υποτροπιάζουσα νόσος με ξαφνικές υφέσεις και υποτροπές. Κατά κανόνα όσο μεγαλύτερο είναι το διάστημα μεταξύ της αρχικής προσβολής και της πρώτης υποτροπής, τόσο καλύτερη είναι η πρόγνωση. Προσβάλλει πιο συχνά τις γυναίκες απ’τους άντρες (δύο προς ένα σύμφωνα με μερικές μελέτες), και έχει μεγαλύτερη συχνότητα εμφάνισης σε νεαρούς ενήλικες 25 έως 40 ετών.

Η παθολογική βλάβη στη σκλήρυνση κατα πλάκας συνίσταται σε απομυελινοποίηση των νευρώνων του κεντρικού νευρικού συστήματος. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα τα νευρικά ερεθίσματα να μην μεταφέρονται κανονικά στον εγκέφαλο, τον νωτιαίο μυελό και το οπτικό νεύρο, λόγω καταστροφής της μυελινης ουσίας κατά \'\'πλάκες\'\'. Η αιτία της παραμένει άγνωστη και φαίνεται ότι υπάρχει γενετική προδιάθεση για την εμφάνισή της (σχεδόν εικοσαπλάσια αύξηση του κινδύνου εμφάνισής της σε πρώτου βαθμού συγγενείς των νοσούντων).

Πολλές φορές ο οφθαλμίατρος είναι ο πρώτος που έρχεται σε επαφή με τα άτομα αυτά, λόγω απότομης απώλειας της όρασης του ενός οφθαλμού. Αυτή μπορεί να συνοδεύεται από μετωπιαία κεφαλαλγία, ευαισθησία του βολβού κατά την ψηλάφηση και οφθαλμικό πόνο που επιδεινώνεται με τις οφθαλμικές κινήσεις.

Τα ανωτέρω αποτελούν και τα κλινικά σημεία και συμπτώματα της οπτικής νευρίτιδας, η οποία σχετίζεται στενά με τη σκλήρυνση κατα πλάκας. Αν και σε πολλούς ασθενείς με οπτική νευρίτιδα δεν έχει εκδηλωθεί κλινικά συστηματική νόσος, εν τούτοις παρατηρείται ότι:

1. Ποσοστό 50%-70% των ασθενών με οπτική νευρίτιδα έχουν παθολογική μαγνητική τομογραφία που μοιάζει με εκείνη της σκλήρυνσης κατα πλάκας, χωρίς να έχει διαπιστωθεί κλινικά η συνύπαρξη άλλης ασθένειας.

2. Οπτική νευρίτιδα διαπιστώνεται σε ποσοστό μέχρι 75% των περιπτώσεων σκλήρυνσης κατα πλάκας.

3. Το 34% των αντρών και το 74% των γυναικών με οπτική νευρίτιδα ενδεχομένως να εμφανίσουν διάφορα νευρολογικά συμπτώματα και να ταξινομηθούν στους πάσχοντες από σκλήρυνση κατα πλάκας μετά από παρακολούθηση 15 ετών. Στους ασθενείς με οπτική νευρίτιδα αυξάνεται ο κίνδυνος της εμφάνισης σκλήρυνσης κατα πλάκας, αν η πάθηση έχει εμφανιστεί το χειμώνα, αν έχουν HLA-DR2 θετικό και θετικό φαινόμενο Uhthoff (παροδική επιδείνωση της όρασης μετά από άσκηση ή μικρή άνοδο της θερμοκρασίας του σώματος).

Η μείωση της οπτικής οξύτητας στην οπτική νευρίτιδα κυμαίνεται μεταξύ 1/10- 4/10, γίνεται μέγιστη σε 7-14 μέρες και για την αποκατάστασή της χρειάζονται συνήθως 4 έως 6 εβδομάδες. Μερικές φορές η μείωση της όρασης κατά την προσβολή είναι η μη αντίληψη του φωτός.Υπάρχει σοβαρή διαταραχή της αντίληψης των χρωμάτων. Διαταραχές της οφθαλμικής κινητικότητας με διπλωπία σαν αρχικό σύμπτωμα είναι αρκετά συχνές. Επίσης, μπορεί να παρουσιαστεί νυσταγμός, ο οποίος είναι ένα απ’τα πιο κοινά πρώιμα σημεία της σκλήρυνσης κατα πλάκας.

Συνήθως η πρόγνωση είναι εξαίρετη και η επάνοδος της όρασης στο 85% των ασθενών επανέρχεται στα 5/10 ή και περισσότερο. Παραμένει όμως η ευαισθησία στην αντίληψη της φωτεινότητας, των χρωμάτων και των αντιθέσεων. Επίσης μπορεί να προκύψει και περιορισμένη ατροφία του οπτικού νεύρου.

Δεν υπάρχει εξέταση που να καθιστά σαφή τη διάγνωση της σκλήρυνσης κατα πλάκας, η οποία και πραγματοποιείται με την αναγνώριση των νευρολογικών συμπτωμάτων τα οποία ενδέχεται να προηγούνται, να έπονται ή να συνοδεύουν τα οφθαλμολογικά συμπτώματα. Η συνεργασία λοιπόν νευρολόγου και οφθαλμιάτρου είναι επιβεβλημένη για την παρακολούθηση της μακροχρόνιας αυτής ασθένειας.

Γράφει: Μιχαήλ Χριστοδουλίδης, Χειρούργος Οφθαλμίατρος
Πηγή: www.myeye.gr