Σήμερα, η Έλλη και εγώ συνεχίζουμε να απολαμβάνουμε το θηλασμό, η υγεία της Έλλης είναι εξαιρετική, και η δική μου είναι σχεδόν όπως ήταν και πριν από την εγκυμοσύνη. Θέλω λοιπόν να μοιραστώ την εμπειρία μου (που επιβεβαιώνεται από τις σχετικές έρευνες), και να παρουσιάσω με ποιον τρόπο πιστεύω ότι ο θηλασμός βοηθά ιδιαίτερα τη μητέρα με ΣΚΠ.
Συγκεκριμένα:
● Πως επηρεάζει ο θηλασμός την υγεία του παιδιού και της μητέρας, και τη σχέση του μωρού με τη μητέρα του;
● Ειδικότερα, τι ρόλο παίζει στη ζωή της μητέρας με ΣΚΠ ο θηλασμός;
● Και τι γίνεται αν η μητέρα πρέπει να παίρνει φάρμακα;
Ο θηλασμός καταρχήν είναι απαραίτητος για την υγεία του παιδιού. Σύμφωνα με την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας είναι η φυσιολογική μέθοδος διατροφής των βρεφών, τελειοποιημένη κατά τη διάρκεια εκατοντάδων εκατομμυρίων χρόνων εξέλιξης των θηλαστικών.
Το μητρικό γάλα είναι μία ολοκληρωμένη βρεφική τροφή που περιέχει όλα τα θρεπτικά συστατικά σε εύπεπτη μορφή και στις ιδανικές αναλογίες για την βέλτιστη ανάπτυξη του ανθρώπου. Ο θηλασμός ενισχύει το αναπτυσσόμενο ανοσοποιητικό σύστημα του μωρού προσφέροντας προστασία απέναντι σε μία πλειάδα οξέων ασθενειών κατά τη βρεφική και παιδική ηλικία, και απέναντι σε μία σειρά χρόνιων ασθενειών για όλη του τη ζωή.
Ο θηλασμός δεν επιβαρύνει την υγεία της μητέρας. Καμία πάθηση που προϋπήρχε της εγκυμοσύνης δεν έχει επιδεινωθεί κατά τη διάρκεια του θηλασμού. Σύμφωνα με τη National MS Society των Ηνωμένων Πολιτειών, ο θηλασμός δεν έχει αρνητική επίδραση στην πορεία της πολλαπλής σκλήρυνσης. Έχει αποδειχθεί, αντίθετα, ότι ο θηλασμός κάνει καλό και στη μητέρα. Βοηθάει το σώμα της να επανέλθει στην κατάσταση που ήταν πριν την εγκυμοσύνη και στην αποφυγή αιμορραγίας από τη μήτρα. Μακροπρόθεσμα την προστατεύει από τον καρκίνο του μαστού και των ωοθηκών, και από την οστεοπόρωση, με αποτέλεσμα τη μείωση των καταγμάτων του μηριαίου οστού, κάτι ιδιαίτερα σημαντικό για ανθρώπους με προβλήματα κινητικότητας λόγω της σκλήρυνσης.
Πολύ σημαντικά είναι επίσης και τα συναισθηματικά οφέλη του θηλασμού. Ο μητρικός θηλασμός δεν είναι μόνο ένας τρόπος διατροφής, αλλά ένας τρόπος φροντίδας και ανατροφής του μωρού. Κάθε φορά που η μητέρα βάζει το μωρό της στο στήθος, ικανοποιεί φυσικά και αβίαστα τις ανάγκες του για άγγιγμα, ζεστασιά, αποδοχή. Οι συχνές ευκαιρίες για επαφή προσφέρουν σημαντικά ερεθίσματα που ωφελούν την πνευματική και συναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού. Η αλληλεπίδραση αυτή βοηθά τη μητέρα να ανταποκριθεί με ευκολία και φυσικότητα στις ανάγκες του μωρού, και δημιουργεί μία σχέση εμπιστοσύνης ανάμεσα στη μητέρα και το παιδί.
Για τη μητέρα που πάσχει από ΣΚΠ, όπως είναι η περίπτωση μου, τα πλεονεκτήματα του θηλασμού μπορούν να βελτιώσουν την καθημερινή ζωή της και να βοηθήσουν στην διατήρηση και της δικής της υγείας.
Συγκεκριμένα, για τη μητέρα με ΣΚΠ παίζουν μεγάλο ρόλο τα εξής:
Η ευκολία και η ασφάλεια του μητρικού γάλακτος, που είναι πάντα διαθέσιμο, αμέσως, τη μέρα και τη νύχτα, όπου και να βρίσκονται το μωρό και η μητέρα, και πλήρως αποστειρωμένο. Αντίθετα η αγορά του τεχνητού γάλακτος, η αποστείρωση των μπιμπερό, και η προετοιμασία του γεύματος είναι χρονοβόρα και κοπιαστική, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια της νύχτας.
Όταν όμως το μωρό θηλάζει, η μητέρα μπορεί να χαλαρώσει, να ξεκουραστεί από την υπόλοιπη, πιο απαιτητική, φροντίδα του, και τη νύχτα να ξανακοιμηθεί με ελάχιστη αναστάτωση.
Η καλύτερη υγεία που εξασφαλίζει ο θηλασμός στα παιδιά σημαίνει καλύτερη υγεία για όλη την οικογένεια: λιγότερη ανησυχία, λιγότερα ξενύχτια, λιγότερη κούραση για τους γονείς, λιγότερες επισκέψεις σε γιατρούς, λιγότερα φάρμακα, λιγότερα έξοδα. Για τη μητέρα με ΣΚΠ αυτό έχει πολλαπλή σημασία. Όταν αρρωσταίνει το παιδί επιβαρύνεται και η δική της υγεία, τόσο άμεσα, γιατί συνήθως κολλάει και η ίδια, όσο και έμμεσα, με την επιπλέον αγωνία και κούραση.
Oι “μητρικές” ορμόνες οκυτοκίνη και προλακτίνη που εκκρίνονται κατά τη γαλουχία χαλαρώνουν και ηρεμούν τη μητέρα, τη βοηθούν στη δημιουργία του “αισθήματος” της μητρότητας, στο να είναι δεκτική στα μηνύματα και στις ανάγκες του μωρού και στην ανάπτυξη ενός πολύ ισχυρού συναισθηματικού δεσμού μεταξύ τους.
Επιπλέον, πρόσφατες έρευνες έχουν δείξει ότι οι ορμόνες οκυτοκίνη και προλακτίνη βοηθούν τις μητέρες που θηλάζουν να αποφύγουν την επιλόχεια κατάθλιψη, τα baby blues.
Η πολύ στενή σωματική επαφή που έχει το μωρό με τη μητέρα του όταν θηλάζει συμπεριλαμβάνει και αναπτύσσει όλες του τις αισθήσεις: την αφή, τη γεύση, την όσφρηση, την όραση, την ακοή. Με το θηλασμό δημιουργείται έτσι ένα μικροπεριβάλλον που αποτελεί την ενδιάμεση φάση ανάμεσα στη ζωή στη μήτρα και την ανεξάρτητη ύπαρξη, και διευκολύνει την ομαλή μετάβαση από το ένα στο άλλο. Η μητέρα έχει μία ανάλογη εμπειρία: η ευχαρίστηση της στενής σωματικής επαφής με το μωρό της, η αίσθηση ότι το σώμα της συνεχίζει να το τρέφει και να το προστατεύει, δημιουργούν ένα αίσθημα πληρότητας και ολοκλήρωσης. Αυτή η εμπειρία τονώνει την αυτοπεποίθηση και τη σιγουριά της μητέρας ότι μπορεί να φροντίσει σωστά το μωρό της, και μπορεί να βελτιώσει ιδιαίτερα την ψυχική διάθεση της μητέρας με ΣΚΠ.
Με το θηλασμό τα μωρά ηρεμούν πολύ πιο εύκολα απ΄ ότι με το μπιμπερό ή με κούνημα. Πολλά από τα συνηθισμένα προβλήματα στη ζωή της νέας μητέρας αποφεύγονται με την εδραίωση μίας καλής σχέσης θηλασμού. Για πρακτικά ζητήματα καθημερινής φροντίδας του μωρού, όπως το να ηρεμήσει, να παρηγορηθεί, και να κοιμηθεί, ο θηλασμός είναι ένα μέσο που έχει τελειοποιηθεί στη διάρκεια χιλιάδων ετών. Φέρνει σχεδόν πάντα αποτέλεσμα, η μητέρα θηλάζει καθιστή ή ξαπλωμένη στο κρεβάτι, κι έτσι ξεκουράζεται και η ίδια. Τη νύχτα τα μωρά κοιμούνται ευκολότερα και οι κύκλοι ύπνου τους είναι συντονισμένοι με τους κύκλους των μητέρων. Έτσι και οι δύο (και ο πατέρας!) κοιμούνται καλύτερα και περισσότερες ώρες.
Ειδικά για μία μητέρα με προβλήματα κινητικότητας όπως σπαστικότητα, έλλειψη ισορροπίας, ο θηλασμός είναι ένα ανεκτίμητο και αναντικατάστατο μέσο να φροντίσει το μωρό της χωρίς να επιβαρυνθεί με επιπλέον κούραση.
Φαρμακευτική αγωγή
Τι γίνεται όμως αν η μητέρα έχει ένα επεισόδιο ΣΚΠ, ή αν πριν από την εγκυμοσύνη έπαιρνε φάρμακα όπως η ιντερφερόνη;
Συνήθως στις μητέρες συνιστάται να μην θηλάσουν για να μπορούν να παίρνουν τα φάρμακα τους, τα οποία ίσως να περνάνε στο γάλα και να βλάψουν το παιδί. Στην πραγματικότητα όμως ο απογαλακτισμός σπάνια είναι απαραίτητος. Η σχετική βιβλιογραφία αναφέρει ότι ελάχιστα φάρμακα είναι επικίνδυνα για το βρέφος που θηλάζει. Κάποια φάρμακα επίσης είναι ακίνδυνα αν το μωρό δεν θηλάσει για λίγες ώρες μετά τη χορήγηση τους, ή αν η χορήγηση είναι μόνο περιστασιακή. Για πολλά νεότερα όμως, όπως η ιντερφερόνη, δυστυχώς δεν έχουν γίνει έρευνες για την επίδραση τους στο βρέφος, ούτε καν για το αν περνάνε στο γάλα!
Στις περιπτώσεις που το φάρμακο θεωρείται επικίνδυνο για την υγεία του μωρού, ή είναι άγνωστη η επίδραση του, η επιλογή μεταξύ αγωγής και θηλασμού κρίνεται απαραίτητη. Τότε ο γιατρός μαζί με τη μητέρα χρειάζεται να σταθμίσουν τα οφέλη του φαρμάκου σε σχέση με τα οφέλη του θηλασμού για την υγεία του παιδιού, της μητέρας, καθώς και για και τη σχέση τους. Ο πρόωρος απογαλακτισμός μπορεί να παρουσιάσει πολλές δυσκολίες για τη μητέρα. Το να ικανοποιηθούν οι πρωταρχικές ανάγκες του μωρού για ασφάλεια, τρυφερότητα, αποδοχή χωρίς τη συμβολή του θηλασμού, είναι μία πρόκληση που απαιτεί πολύ μεγάλη προσπάθεια. Ειδικά για τη μητέρα με ΣΚΠ αυτό είναι κάτι που μπορεί να μην έχει τις δυνάμεις να αντιμετωπίσει.
Τελικά, έχει κάποια ιδιαίτερη σημασία για τη μητέρα με πολλαπλή σκλήρυνση το αν θα θηλάσει ή όχι;
Οι άνθρωποι με ΣΚΠ γνωρίζουν από την εμπειρία τους πόσο σημαντικό αγαθό είναι η υγεία. Συνήθως, εκτός από τις διάφορες φαρμακευτικές αγωγές, προσπαθούν να ακολουθούν έναν υγιεινό τρόπο διατροφής και γενικότερα υγιεινής ζωής, και να ενημερώνονται για ζητήματα προληπτικής ιατρικής. Είναι φυσικό για μία μητέρα με ΣΚΠ να θέλει το παιδί της να έχει την καλύτερη δυνατή διατροφή στην αρχή της ζωής του, η οποία επιπλέον είναι και προληπτικό φάρμακο. Πως θα μπορούσε να μη θέλει να θηλάσει το μωρό της;
Μία ασθενής με ΣΚΠ υφίσταται μεγάλη ταλαιπωρία από τις στερήσεις και τους περιορισμούς που επιφέρει στην καθημερινότητα της η πάθηση. Πιθανόν οι δραστηριότητες της να έχουν μειωθεί, και να νιώθει ότι δεν μπορεί πια να κάνει μία φυσιολογική ζωή. Όσα νευρολογικά προβλήματα και να έχει όμως, μπορεί θαυμάσια να θηλάσει το παιδί της, να του προσφέρει και να απολαύσει και αυτή, όπως όλες οι άλλες μητέρες, τα πλεονεκτήματα του θηλασμού. Κανένας άλλος δεν μπορεί να την αντικαταστήσει σε αυτή την πράξη, και σε αυτή τη σχέση. Η δυνατότητα που έχει μόνο αυτή η ίδια να φροντίσει το παιδί της με τον καλύτερο δυνατό τρόπο χωρίς να παρεμποδίζεται από την πάθηση, τονώνει την αυτοπεποίθηση της και αποκαθιστά μία αίσθηση ομαλότητας στην καθημερινή ζωή. Για τη μητέρα με ΣΚΠ, αυτό ίσως να είναι και το σημαντικότερο πλεονέκτημα του θηλασμού.
Ευχαριστίες οφείλονται στην παιδίατρο και σύμβουλο θηλασμού κα. Άννα Πατσούρου για τις πληροφορίες, τις παρατηρήσεις της , όπως επίσης και στις Συμβούλους του Διεθνούς Συνδέσμου Θηλασμού για τον ενθουσιασμό και την υποστήριξη τους στην Έλλη και σε μένα.
Μυρτώ Χρονάκη – Σύμβουλος La Leche League
ΒΑΣΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ:
● William & Martha Sears, The Baby Book, Little, Brown 1990
● Leader’s Handbook, Schaumburg, Illinois, La Leche League International 1998, www.lalecheleague.org
● AMERICAN ACADEMY OF PEDIATRICS, Work Group on Breastfeeding, Breastfeeding and the Use of Human Milk (RE9729)
Pediatrics, Volume 100, Number 6, December 1997, pp 1035-1039
● The Womanly Art of Breastfeeding, Sixth Revised Edition, Schaumburg, Illinois, La Leche League International 1997
● World Health Organization www.who.int
● A Pisacane, N Impagliazzo, M Russon, R Valiani, A Mandarini, C Florio, P Vivo, Breast feeding and multiple sclerosis, BMJ 1994;308:1411-1412 (28 May)
● National MS Society www.nationalmssociety.org
● Ito S: Drug therapy for breast-feeding women. N Engl J Med. 2000 Jul 13;342(2):118-26
● AMERICAN ACADEMY OF PEDIATRICS, Committee on Drugs, The Transfer of Drugs and Other Chemicals Into Human Milk, Pediatrics, Volume 108, Number 3, September 2001, pp 776-789
● Norma Jane Bumgarner, Mothering your nursing toddler, Schaumburg, Illinois La Leche League International 2000
Πηγή: www.thilasmos.com
0 Σχόλια