Αλληλοσυγκρουόμενες απόψεις υπάρχουν στη διεθνή βιβλιογραφία γύρω από το ρόλο της αναισθησίας και των χειρουργικών επεμβάσεων στη Σκλήρυνση κατά Πλάκας (ΣΚΠ). 

Η διεθνής επιστημονική εταιρεία ΣΚΠ τονίζει ότι ενώ το περιεγχειρητικό στρες δεν επιδρά αρνητικά στην επιδείνωση της νόσου, αντίθετα οι περιεγχειρητικές λοιμώξεις (π.χ. λοίμωξη του χειρουργικού πεδίου, ουρολοιμώξεις ή πνευμονία) μπορούν να οδηγήσουν σε επιδείνωση των νευρολογικών συμπτωμάτων.

Ποιες επεμβάσεις είναι οι πιο συχνές σε ασθενείς με ΣΚΠ;

Λαμβάνοντας υπόψη ότι η ΣΚΠ είναι συχνότερη στο γυναικείο πληθυσμό αναπαραγωγικής ηλικίας, οι συχνότερες επεμβάσεις που πραγματοποιούνται σε αυτές σχετίζονται με το τοκετό. Σε σπανιότερες περιπτώσεις απαιτείται χειρουργική αντιμετώπιση ουρολογικών, ορθοπεδικών ή νευρολογικών παθήσεων.

Ποια είναι η επίδραση μίας χειρουργικής επέμβασης και της αναισθησίας στη ΣΚΠ ;

Η επίδραση μίας χειρουργικής επέμβασης καθώς και της σχετιζόμενης με αυτή αναισθησίας στη ΣΚΠ εξαρτάται από τη βαρύτητα της πορείας της νόσου. Το ρίσκο περιεγχειρητικών επιπλοκών (π.χ. αιμορραγίας, λοιμώξεων) σε ασθενείς με ΣΚΠ νεαρής ηλικίας  και χωρίς σοβαρής μορφής κινητικές δυσκολίες είναι το ίδιο με το γενικό πληθυσμό. Με βάση την παραπάνω διαπίστωση η νόσος καθεαυτή δεν αποτελεί αντένδειξη για την πραγματοποίηση μίας χειρουργικής επέμβασης σε νεαρά άτομα με ΣΚΠ.

Ωστόσο, ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται σε ασθενείς που εμφανίζουν σοβαρής μορφής κινητικές ή αναπνευστικές δυσκολίες στα πλαίσια της ΣΚΠ. Ασθενείς που εμφανίζουν σοβαρής μορφής κινητικές δυσκολίες και είναι καθηλωμένοι στο κρεβάτι, εμφανίζουν δυσχέρειες στη ομαλή μετεγχειρητική αποκατάσταση και απαιτούν εντατική φυσιοθεραπεία. Επιπρόσθετα, σε ασθενείς με αναπνευστικές δυσκολίες θα πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη το είδος της χειρουργικής επέμβασης, όπως και η πιθανή ανάγκη για μετεγχειρητική μηχανική αναπνευστική υποστήριξη.

Ποια η αντιμετώπιση ενός ασθενούς με ΣΚΠ από αναισθησιολογικής άποψης;

Κατά την αναισθησιολογικη προσέγγιση ενός ασθενούς με ΣΚΠ μείζονα σημασία λαμβάνει η αποφυγή περιεγχειρητικών λοιμώξεων ή πυρετού, οι οποίες μπορούν να επιδεινώσουν τα συμπτώματα της νόσου. Ιδιαίτερη βαρύτητα θα πρέπει να δοθεί στην αναλυτική καταγραφή της θερμοκρασίας του σώματος, καθώς αύξηση αυτής έστω και κατά  1 C  μπορεί να οδηγήσει σε επιδείνωση της νόσου. Η αύξηση αυτή της θερμοκρασίας οδηγεί σε μείωση της ταχύτητας αγωγής του ηλεκτρικού σήματος από τη μυελίνη, οδηγώντας σε επιδείνωση των συμπτωμάτων.

Πριν τη διενέργεια της χειρουργικής επέμβασης σε ασθενείς με ΣΚΠ, απαιτείται μία λεπτομερής εκτίμηση τόσο των νευρολογικών λειτουργιών, όσο και της επάρκειας του αναπνευστικού συστήματος. Η εκτίμηση της λειτουργίας και των αποθεμάτων του αναπνευστικού συστήματος λαμβάνει ιδιαίτερη σημασία, καθώς η αναπνευστική ανεπάρκεια αποτελεί τη 1η αιτία θανάτου σε ασθενείς με νευρομυϊκά νοσήματα όπως η ΣΚΠ.

Μετεγχειρητικά, απαιτείται εκ νέου καταγραφή των νευρολογικών ευρημάτων για την έγκαιρη ανίχνευση πιθανής επιδείνωσης. Σε περίπτωση που ο ασθενής λάμβανει κορτιζόνη ενδοφλεβίως προεγχειρητικά, τότε η συγκεκριμένη θεραπεία ενδείκνυται να συνεχιστεί σε συνεννόηση με το χειρουργό και μετεγχειρητικά.

Ποιας μορφής αναισθησία είναι ενδεδειγμένη σε ασθενείς με ΣΚΠ;

Tόσο η γενική όσο και η τοπική αναισθησία έχουν χρησιμοποιηθεί εκτεταμένα σε ασθενείς με ΣΚΠ. Η γενική αναισθησία είναι με βάση επιδημιολογικές μελέτες η συχνότερα χρησιμοποιούμενη μορφή σε ασθενείς με ΣΚΠ.

Ποια τα έως τώρα δεδομένα γύρω από τη γενική αναισθησία στη ΣΚΠ;

Σχετικά με τη προεγχειρητική γενική αναισθησία, για την εισαγωγή της σε αυτή χρησιμοποιούνται ενδοφλέβια ή αναπνεόμενα αναισθητικά φάρμακα. Δεν υπάρχουν επί του παρόντος στοιχεία γύρω από την αλληλεπίδραση των φαρμάκων αυτών και της ΣΚΠ. Εκτός από αναφορές μεμονωμένων περιστατικών, δεν υπάρχουν επίσης επί του παρόντος επίσημες οδηγίες για το ποιο ενδοφλέβιο ή αναπνεόμενο αναισθητικό είναι το πιο κατάλληλο για την εισαγωγή στην αναισθησία σε ασθενείς με ΣΚΠ.

Ιδιαίτερη ωστόσο προσοχή απαιτείται κατά τη χρήση αναισθητικών με βάση τη σουκινυλχολίνη, τα οποία ενδέχεται να προκαλέσουν εκτεταμένη απαλευθέρωση ηλεκτρολυτών, όπως το κάλιο (υπερκαλιαιμία), με συνέπεια την αύξηση του κινδύνου για καρδιακές αρρυθμίες, αλλά και τη μείωση της αποτελεσματικότητας συγκεκριμένων μυοχαλαρωτικών (non depolarising muscle relaxants). Ευπαθείς ομάδες για την εμφάνιση τέτοιων φαινομένων, είναι οι ασθενείς με ΣΚΠ και σοβαρού βαθμού κινητικά ελλείμματα, με συνοδές μυϊκές ατροφίες λόγω ακινησίας. Η συσχέτιση της βαρύτητας των κινητικών ελλειμμάτων και του ρίσκου εμφάνισης ηλεκτρολυτικών διαταραχών ή αντίστασης στη δράση των μυοχαλαρωτικών φαρμάκων έχει θεμελιωθεί βιβλιογραφικά.

Συνεπώς απαιτείται από το θεράποντα αναισθησιολόγο σε συννενόηση με το νευρολόγο, αναλυτική εκτίμηση του σοβαρότητας των νευρολογικών ελλειμμάτων του ασθενούς με ΣΚΠ και κατάρτιση του αντίστοιχου πλάνου εισαγωγής στη γενική αναισθησία.

Ποια τα έως τώρα δεδομένα γύρω από τη τοπική αναισθησία στη ΣΚΠ;

Αντικρουόμενες βιβλιογραφικά απόψεις υπάρχουν γύρω από την εφαρμογή της τοπικής αναισθησίας σε ασθενείς με ΣΚΠ. Σε σχετική μελέτη 98 ασθενών με ΣΚΠ που έλαβαν στο σύνολο τους 1.000 εφαρμογές τοπικής αναισθησίας για διάφορες τοπικές επεμβάσεις, διαπιστώθηκε μόνο σε 4 από αυτούς επιδείνωση των νευρολογικών συμπτωμάτων.

Σχετικά με την εφαρμογή επισκληρίδιας αναισθησίας κατά το τοκετό γυναικών με ΣΚΠ, δε διαπιστώθηκε σε σχετική μελέτη αυξημένος κίνδυνος εμφάνισης υποτροπής της νόσου, σε σχέση με τις ασθενείς με ΣΚΠ που έλαβαν γενική αναισθησία. Ωστόσο, σε σχετική μελέτη διαπιστώθηκε ότι ο κίνδυνος υποτροπής της νόσου αυξάνεται όταν αντί της επισκληρίδιας αναισθησίας εφαρμοστεί η νωτιαία αναισθησία, κατά την οποία απαιτείται η έγχυση υψηλότερων δόσεων αναισθητικών φαρμάκων.


Συνοψίζοντας, τα παραπάνω δεδομένα υπογραμμίζουν τη σημασία προεγχειρητικής εκτίμησης της πορείας της νόσου, αλλά και της βαρύτητας των νευρολογικών ελλειμμάτων από εξειδικευμένο νευρολόγο. Η προσεκτική σχεδίαση και επιλογή της κατάλληλης μορφής αναισθησίας, αλλά και η εκτίμηση του κινδύνου περιεγχειρητικών επιπλοκών εξασφαλίζει τη διενέργεια των απαραίτητων χειρουργικών επεμβάσεων σε ασθενείς με ΣΚΠ με το μικρότερο δυνατό ρίσκο.


Πηγή: kerasnoudis.gr