Εμβοές
Η παρουσία μιας αίσθησης θορύβου στο κεφάλι, δηλαδή των εσωτερικών ήχων ή εμβοών είναι ένα φαινόμενο αρκετά συχνό και πολύ ενοχλητικό για τον άνθρωπο που το βιώνει. Μπορεί να είναι ένα φαινόμενο παροδικό ή συνεχές, ήπιο σε ένταση έως αρκετά δυνατό. Ο ήχος που ακούγεται μπορεί να ποικίλει από συνεχή έως παλμικό, από ένα βαθύ χαμηλό τόνο, έως ένα πολύ υψηλής συχνότητας σφύριγμα ή ήχο από τζιτζίκια. Είναι πιθανό επίσης οι εσωτερικοί ήχοι να είναι ακουστοί μόνο από τον ασθενή (υποκειμενικές- μη σφύζουσες εμβοές) ή ακουστοί και από άλλους (αντικειμενικές- σφύζουσες εμβοές). Επίσης μπορεί να συνδέονται με απώλεια ακοής.

Οι εμβοές πρέπει πάντα να εκλαμβάνονται σαν σύμπτωμα και όχι σαν ασθένεια. Η λειτουργία του ακουστικού νεύρου είναι να μεταβιβάζει τον ήχο, άρα όταν ερεθίζεται από οποιοδήποτε άλλο λόγο αντιδρά παράγοντας έναν εσωτερικό ήχο, τις εμβοές. Επομένως ο σκοπός μας είναι να αναζητήσουμε την αιτία που προκαλεί τις εμβοές για να τις αντιμετωπίσουμε.

Αιτιολογία
Απόφραξη του έξω ακουστικού πόρου, όπως για παράδειγμα από βύσμα κυψέλης, ξένα σώματα, οίδημα (πρήξιμο) του αυτιού από εξωτερική ωτίτιδα μπορεί να προκαλέσει πίεση που μεταδίδεται μέσω του ωτός και του ακουστικού νεύρου που ερμηνεύεται σαν εμβοές.
Κάθε διαταραχή στην λειτουργία του μέσου ωτός μπορεί να οδηγήσει σε εμβοές με πιο συχνή τη παρουσία μέση ωτίτιδας, οξεία ή χρόνια και το τραυματισμό. Οίδημα του βλεννογόνου που επαλείφει τις κοιλότητες του μέσου ωτός θα προκαλέσει την γένεση εμβοών.
Αυτό συμβαίνει γιατί συχνά αποφράσσεται η ευσταχιανή σάλπιγγα, μια ειδική σωληνωτή κατασκευή με την οποία επικοινωνεί το μέσο ους με την μύτη μας και υγρό συσσωρεύεται στην κοιλότητα του μέσου ωτός. Το υγρό παρεμποδίζει την ομαλή μεταφορά του ερεθίσματος στο έσω ους και την ακουστική οδό.

Καταστάσεις και συνθήκες που προκαλούν ακινητοποίηση των οσταρίων που βρίσκονται στο μέσο ους και σκοπό έχουν την μεταβίβαση του ακουστικού ερεθίσματος, όπως ωτοσκλήρυνση, φλεγμονή, αρθρίτιδα και τραυματισμός οδηγούν στον ερεθισμό του έσω ωτός και την γένεση εμβοών.
Όλοι μας έχουμε αισθανθεί ότι βουλώνουν τα αυτιά μας όταν ανεβαίνουμε σε υψόμετρο. Αυτή η παροδική μεταβολή συμβαίνει γιατί προσωρινά κλείνει ο αυλός της ευσταχιανής σάλπιγγας και παρεμποδίζεται ο αερισμός του μέσου ωτός από την ρινική κοιλότητα.
Η προσωρινή αυτή απόφραξη μπορεί επίσης να προκληθεί από φλεγμονή, αλλεργία ή μάζες στην περιοχή του ρινοφάρυγγα. Η διαταραχή στην πίεση ανάμεσα στην κοιλότητα του μέσου ωτός και την ατμοσφαιρική, μεταφέρεται στο εσωτερικό αυτί και ερεθίζει τα ακουστικά νευρικά κύτταρα παράγοντας εμβοές.

Η νευρική ακουστική οδός αποτελείται από πολύ ευαίσθητα κύτταρα και δομές που μετασχηματίζουν το ηχητικό ερέθισμα σε νευρική διέγερση και την μεταβιβάζουν στον εγκέφαλο για την αναγνώριση των ήχων. Η παραμικρή διαταραχή στην λειτουργία των κυττάρων αυτών έχει σαν αποτέλεσμα την νευρική διέγερση και την παραγωγή εμβοών. Αυτό μπορεί να συμβεί από ποικίλα αίτια, όπως οι κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις, συστηματικές διαταραχές, οξείες ή χρόνιες, έκθεση σε θόρυβο, φάρμακα που λαμβάνει ο ασθενής για άλλο λόγο και σπάνια από παθήσεις του Κεντρικού Νευρικού συστήματος όπως σκλήρυνση κατά πλάκας, ακουστικά νευρινώματα.

Οι σφύζουσες εμβοές μπορεί να οφείλονται και αυτές σε συστηματικές διαταραχές, σε αγγειακές παθήσεις ιδιαίτερα σε ασθενείς με αρτηριοσκλήρυνση, σακχαρώδη διαβήτη, υπερλιπιδαιμία καθώς και σε ανεύρυσμα ή ανώμαλη πορεία καρωτίδας ή άλλου αγγείου.

Απώλεια της ακοής
Θόρυβος στο κεφάλι και παρουσία εμβοών μπορεί να σχετίζεται με απώλειας της ακοής ή και όχι. Ο ακοολογικός έλεγχος είναι απαραίτητος χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η εμφάνιση των εμβοών, η εντονότερη αντίληψη τους ή η παραμονή τους για μεγάλο διάστημα συνοδεύεται από αυξημένο κίνδυνο βαρηκοΐας. Από την άλλη πλευρά, πολύ συχνά η απώλεια ακοής με την αύξηση της ηλικίας, η πρεσβυακουσία, συνοδεύεται με παρουσία εμβοών. Η αντιμετώπιση της βαρηκοΐας με ακουστικά μπορεί να μειώσει την ενοχλητική αίσθηση των εμβοών.

Θεραπεία
Με την κλινική εξέταση θα πρέπει να αποκλειστεί ή όχι η ύπαρξη τοπικής ή συστηματικής διαταραχής που προκαλεί την εμφάνιση των εμβοών. Σε αυτή την προσέγγιση πιθανό να χρειαστεί εκτίμηση και από άλλες ειδικότητες όπως καρδιολόγο, νευρολόγο. Η θεραπεία θα έχει στόχο να αντιμετωπίσει την συστηματική πάθηση και κατ΄επέκταση το σύμπτωμά της, τις εμβοές.
Ακουστικά βαρηκοΐας, ειδικές συσκευές ηχοκάλυψης εμβοών, σπανιότερα φαρμακευτική αγωγή και απαραίτητα συζήτηση με τον ασθενή για την διευκρίνιση του καλοήθη χαρακτήρα των εμβοών (από τη στιγμή που έχει αποκλειστεί σοβαρή συστηματική πάθηση) μπορούν να βοηθήσουν κατά περίπτωση.
Ο ασθενής θα πρέπει επίσης να έχει υπόψη τα ακόλουθα μέτρα ως επιβοηθητικά στην θεραπεία:

    ● Οι εμβοές δεν σημαίνουν ότι χάσατε το μυαλό σας, ότι τρελαίνεστε ή ότι θα κουφαθείτε.
    ● Προσπαθήστε να αναγνωρίσετε τον θόρυβο. Δεχθείτε την ύπαρξη του ή προσπαθήστε να τον αγνοήσετε. Δεν είναι κάτι επικίνδυνο. Συζητήστε με τον γιατρό για τους φόβους σας.
    ● Αποφύγετε το άγχος το οποίο επιδεινώνει το ήδη επιβαρυμένο νευρικό ακουστικό σύστημα.
    ● Ξεκουραστείτε και αποφύγετε επίπονες δραστηριότητες.
    ● Αποφύγετε τον καφέ, το κάπνισμα και ουσίες που προκαλούν διέγερση.
    ● Οι εμβοές είναι εντονότερες όταν βρίσκεστε σε ήσυχο περιβάλλον. Εάν στο δωμάτιο υπάρχει μια συσκευή που παράγει ήχο, όπως ένα ρολόι, ένα ραδιόφωνο ή ανεμιστήρας, θα καλύψει τις εμβοές και θα τις καταστήσει λιγότερο ενοχλητικές.
    ● Η χρήση δυο μαξιλαριών θα οδηγήσει σε λιγότερη φλεβική συμφόρηση στον εγκέφαλο και μείωση των εμβοών.
    ● Ήπια ηρεμιστικά μπορεί να βοηθήσουν στην καταστολή των έντονων εμβοών.


Συμπεράσματα
Το ακουστικό σύστημα είναι από τα πλέον εξελιγμένα αλλά και ευαίσθητα συστήματα του ανθρώπου. Η σύνδεση του με το κεντρικό νευρικό σύστημα και τον εγκέφαλο το καθιστά ευάλωτο σε κάθε κατάσταση που προκαλείται από άγχος και στρες. Η κατανόηση και η αποφυγή των επιβαρυντικών παραγόντων είναι το κλειδί της επιτυχούς αντιμετώπισης του ενοχλητικού αυτού φαινομένου

ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ Β. ΜΑΡΓΑΡΙΤΗΣ
Χειρουργός Ωτορινολαρυγγολόγος ΜD
Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών (PhD, MSc)

Πηγή: www.doctorcv.gr