Παρά την - επί πάνω από μία δεκαετία - στοχευμένη και επίμονη επιστημονική έρευνα, η εμφάνιση της νόσου της Σκλήρυνσης κατά Πλάκας (Πολλαπλής Σκλήρυνσης, όπως ονομάζεται επιστημονικά) παραμένει σε μεγάλο βαθμό ένα μυστήριο. Κυρίως σε ότι έχει σχέση με το προφίλ του ασθενούς που μπορεί να προσβληθεί από τη νόσο.

Οι επιστήμονες, λοιπόν, γνωρίζουν μεν σήμερα ότι η πολλαπλή σκλήρυνση, είναι μια ασθένεια αρκετά ιδιόμορφη, ωστόσο, όσο οι ίδιοι οι ασθενείς εμφανίζουν διαφορές στην εμφάνιση και εκδήλωση των συμπτωμάτων, τόσο οι ειδικοί συνεχώς αποπροσανατολίζονται.

Ένα, πάντως, είναι απολύτως σαφές: Η Σκλήρυνση κατά Πλάκας είναι μια αυτοάνοση ασθένεια (κάνει την εμφάνισή της όταν ο οργανισμός επιτίθεται ενάντια στο δικό του κεντρικό νευρικό σύστημα), στην οποία εμπλέκονται τα γονίδια και το περιβάλλον.

Δείτε, λοιπόν, κάποιους επιβαρυντικούς παράγοντες, οι οποίοι - οι επιστήμονες συμφωνούν - ότι συνδέονται με υψηλότερο κίνδυνο και μπορεί να αυξήσουν τις πιθανότητες εμφάνισης της νόσου:

Το φύλο

Ο Αμερικανός τηλεπαρουσιαστής και ηθοποιός Montel Williams, αλλά και πολλές ακόμα διασημότητες αρσενικού γένους έχουν διαγνωστεί με ΣκΠ, αλλά η πραγματικότητα λέει ότι υπάρχει τρομερή δυσαναλογία στην εμφάνιση της νόσου μεταξύ των δύο φύλων, με τις γυναίκες και κρατούν τα σκήπτρα, υποστηρίζει η Nancy L. Sicotte, MD.

Κι η ψαλίδα μεταξύ των δύο φύλων συνεχώς μεγαλώνει: «Κάποτε η αναλογία εμφάνισης της νόσου ήταν: 2 γυναίκες προς 1 άνδρα, όμως, αρκετές νέες μελέτες αποδεικνύουν σήμερα ότι η αναλογία αυτή προσεγγίζει το 4 προς 1», λέει η επιστήμονας. Παρόλο, όμως, που η ασθένεια είναι πιο συχνή στις γυναίκες (οι γυναίκες είναι επίσης πιθανότερο να να νοσήσουν από ΣκΠ σε νεότερη ηλικία), η νόσος τείνει να είναι πιο σοβαρή στους άνδρες, προσθέτει ο John Rose, MD, καθηγητής νευρολογίας στο Πανεπιστήμιο της Γιούτα.

Ο τόπος διαμονής

Οι άνθρωποι που κατοικούν πιο κοντά στους πόλους της γης (π.χ. Αυστραλία, Νέα Ζηλανδία, Καναδά και Ισλανδία) είναι πιο πιθανό να νοσήσουν από ΣκΠ σε σχέση με όσους ζουν πιο κοντά στον Ισημερινό. Αυτό ισχύει και για τις ΗΠΑ: τα κράτη στα οποία είναι περίπου δύο φορές πιο διαδεδομένη η νόσος, είναι π.χ. η Βόρεια Ντακότα, παρά η Φλόριντα. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι κάτι τέτοιο μπορεί να σχετίζεται με την ηλιοφάνεια και τη βιταμίνη D, ή πιο συγκεκριμένα με την έλλειψή τους. Ο οργανισμός μας παράγει την βιταμίνη D ως απόκριση στο ηλιακό φως, οπότε ο οργανισμός των ανθρώπων που ζουν μακριά από τον Ισημερινό παράγει λιγότερη βιταμίνη D και κυρίως κατά τη διάρκεια των μεγάλων σε διάρκεια και σκοτεινών χειμωνιάτικων μηνών.

 Η... οικογενειακή μετακόμιση, όταν ήσασταν παιδί

Εάν η οικογένειά σας άλλαξε τόπο διαμονής όταν ήσασταν σε μικρή ηλικία, ο κίνδυνος για ΣκΠ μπορεί να μεταβλήθηκε σε σχέση με την εμφάνιση των περιστατικών στη νέα πατρίδα σας, είτε μετακομίσατε από μια περιοχή χαμηλού κινδύνου για την εμφάνιση Σκλήρυνση κατά Πλάκας σε μία περιοχή υψηλού κινδύνου, είτε το αντίστροφο. Ωστόσο, αυτό ισχύει μόνο αν μετακομίσατε πριν από την ηλικία των 15 ετών.

Ο μήνας της γέννησης

Παράξενο αλλά αληθινό: Φινλανδοί ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα μωρά που γεννιούνται την άνοιξη αντιμετωπίζουν μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης Σκλήρυνση κατά Πλάκας. (Στη μελέτη, οι γεννήσεις του Απριλίου συνδέθηκαν με μια αύξηση κατά 9,4% του κινδύνου για ΣκΠ, ενώ τα μωρά που γεννήθηκαν τον Νοέμβριο, είχαν κατά 11,1% χαμηλότερο κίνδυνο.) Μια πιθανή εξήγηση, σύμφωνα με τον Dr. Rose είναι: «Εάν η μητέρα σας ήταν έγκυος κατά τη διάρκεια του χειμώνα, τα επίπεδα της βιταμίνης D κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, μπορεί να ήταν χαμηλά.

Η εθνικότητα

Η Σκλήρυνση κατά Πλάκας είναι πιο συχνή στους καυκάσιους, ιδιαίτερα σε όσους έχουν καταγωγή από τη Βόρεια Ευρώπη. Ορισμένες φυλετικές ομάδες, όπως άτομα με αφρικανική, ασιατική, ισπανική και αμερικανική καταγωγή, φαίνεται να βρίσκονται σε χαμηλότερο κίνδυνο, παρόλο που εξακολουθούν να εμφανίζουν την ασθένεια. Η ΣκΠ είναι σχεδόν άγνωστη νόσος μεταξύ ορισμένων φυλών, όπως των Αβορίγινων Αυστραλών και των Μαορί της Νέας Ζηλανδίας, σύμφωνα με την National Multiple Sclerosis Society.

Η καπνιστική συνήθεια

Όλοι γνωρίζουμε ότι το κάπνισμα είναι επιβαρυντικός παράγοντας και αυξάνει τις πιθανότητες καρκίνου του πνεύμονα, καρδιακής προσβολής ή εγκεφαλικού επεισοδίου. Γνωρίζατε όμως, ότι είναι επίσης, ένας σημαντικός παράγοντας κινδύνου για τη ΣκΠ; Οι καπνιστές και οι πρώην καπνιστές έχουν περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν τη νόσο, έναντι των ανθρώπων που ποτέ δεν καπνίζουν, ενώ όσο περισσότερα τσιγάρα καπνίζετε, τόσο μεγαλύτερες είναι οι πιθανότητές σας να νοσήσετε από ΣκΠ (οι άνθρωποι που καπνίζουν τουλάχιστον δύο πακέτα την ημέρα έχουν πενταπλάσιο κίνδυνο). Κι ενώ δεν μπορείτε να διαγράψετε το παρελθόν, μπορείτε να κόψετε το κάπνισμα τώρα, εάν δεν το έχετε κάνει ήδη: Η ΣκΠ μπορεί να εξελιχθεί πιο γρήγορα στους καπνιστές, σύμφωνα με την έρευνα.

Η ηλικία

Κάποιος μπορεί να διαγνωστεί με ΣκΠ σχεδόν οποιαδήποτε στιγμή, από την παιδική του ηλικία έως και πολύ μεγαλύτερη ηλικία, όμως, είναι πιθανότερο να νοσήσει μεταξύ 20 και 50 ετών. «Η ΣκΠ δεν είναι μια ασθένεια όλων των ηλικιών», λέει η Carrie Lyn Sammarco, DrNP. «Δεν υπάρχει για παράδειγμα συχνή εμφάνιση στην παιδική ηλικία, αν και μπορεί να συμβεί».

Η προσβολή από ιούς

Πολλά μικρόβια έχουν μελετηθεί, ως πιθανή αιτία της Σκλήρυνσης κατά Πλάκας, αλλά τα αποτελέσματα ήταν συγκεχυμένα. Υπάρχουν, ωστόσο, ολοένα και περισσότερες ενδείξεις ότι ο ιός Epstein-Barr (EBV), ο οποίος προκαλεί μονοπυρήνωση, μπορεί να ενοχοποιείται. Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Journal of the American Medical Association διαπίστωσε την ύπαρξη υψηλότερων επιπέδων αντισωμάτων EBV σε άτομα που έπασχαν από Σκλήρυνση κατά Πλάκας. (Περίπου το 90% των ανθρώπων που μολύνθηκαν με EBV κάποια στιγμή, αν και δεν είχαν όλοι τα συμπτώματα). Αλλά και οι ερευνητές του Wayne State University στο Ντιτρόιτ διαπίστωσαν ότι το ιατρικό ιστορικό με μόλυνση από τον EBV είναι πιο συχνό στους ανθρώπους που πάσχουν από ΣκΠ. Αν και δεν είναι βέβαιο ότι ο ιός προκαλεί ΣκΠ, «υπάρχει μια σαφής σχέση», κατέληξαν οι επιστήμονες.

Αν υπάρχει και άλλο αυτοάνοσο νόσημα

Οι αυτοάνοσες ασθένειες τείνουν να συσσωρεύονται, οπότε αν κάποιος πάσχει από μία από αυτές, υπάρχει πιθανότητα να αναπτύξει κι άλλες. Αυτό σημαίνει ότι εάν πάσχει κάποιος από φλεγμονώδη νόσο του εντέρου ή διαβήτη τύπου 1, ίσως αντιμετωπίζει λίγο υψηλότερο κίνδυνο διάγνωσης με Πολλαπλή Σκλήρυνση. (Η σχέση δεν είναι τόσο ισχυρή σε ορισμένες αυτοάνοσες ασθένειες, όπως είναι ο λύκος και η ρευματοειδής αρθρίτιδα.) «Τα γονίδια κάποιων ανθρώπων φαίνεται ότι έχουν την τάση να καταστρέφουν το ανοσοποιητικό σύστημα», εξηγεί ο  Dr.Rose.

Το οικογενειακό «δέντρο»

Ενώ οι περιβαλλοντικοί παράγοντες έχουν πράγματι μερίδιο ευθύνης στις πιθανότητες να αναπτύξει κανείς την ασθένεια, το ίδιο μπορεί να συμβεί και με τη γενετική. «Αν η μαμά ή ο μπαμπάς κάποιου παιδιού έχει Πολλαπλή Σκλήρυνση, τότε τα παιδιά τους έχουν πιθανότητες να νοσήσουν μεταξύ 5 και 10%», λέει ο Dr. Rose. Ο κίνδυνος της ΣκΠ είναι 1 στις 750 περιπτώσεις για τους περισσότερους ανθρώπους, ενώ 1 στις 40 για εκείνους που έχουν στενούς συγγενείς με την ασθένεια και 1 στις 4 για όσους έχουν έναν δίδυμο-η αδελφό-η, που πάσχει από τη νόσο.


Της Γιάννας Σουλάκη
Πηγή: www.liberal.gr