Στον καθένα κάποιος ή κάτι φταίει για τις τωρινές συνθήκες της ζωής του: η μάνα, ο πατέρας, τα παιδικά χρόνια, η ατυχία, το κάρμα, η κρίση. Απευθυνόμαστε στον άλλο για ό,τι συμβαίνει στη ζωή μας σήμερα. Πετάμε εκεί τις ευθύνες για τα ανεκπλήρωτα όνειρα, για τις επιθυμίες που έχουμε αλλά δεν ζήσαμε, για τις στεναχώριες μας, για τα προβλήματα μας.
Ο άλλος ή οι άλλοι έχουν αναλάβει το ρόλο του «κακού» στη ζωή: τι θα συνέβαινε όμως αν δεν ήταν τόσο κακός ο προϊστάμενος, η θεία, η πεθερά, ο σύντροφος, το κράτος, τα οικονομικά; Φανταζόμαστε πως η ζωή μας τότε θα ήταν υπέροχη! Κανένα πρόβλημα, τότε όλα θα κυλούσαν τουλάχιστον καλύτερα! Αμφιβάλλω!
Οι τυχεροί νικητές του λόττο…
Έρευνες σ’ όσους κέρδισαν πολλά χρήματα μέσω τυχερών παιχνιδιών, έδειξαν πως οι περισσότεροι απ’ αυτούς, μέσα σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα, αφού απόλαυσαν –ή και διασκέδασαν τα ποσά που είχαν κερδίσει- βρέθηκαν πάλι στην ίδια οικονομική κατάσταση πριν την κερδοφόρα νίκη του λαχνού τους. Λίγοι ανάμεσα τους έκαναν κάποιες σταθερές επενδύσεις που διατήρησαν, αγοράζοντας π.χ. ένα σπίτι (που μπορούσαν στη συνέχεια να συντηρούν). Οι υπόλοιποι, απλώς έκαναν ένα ευχάριστο διάλειμμα απ’ στα προβλήματά τους.
Γιατί συνέβη αυτό; Γιατί οι περισσότεροι άνθρωποι έχουμε μάθει να διαχειριζόμαστε κάποιες συγκεκριμένες συνθήκες ζωής και όταν αυτές αλλάξουν σημαντικά μοιάζουμε σαν το ψάρι έξω από το νερό.
Ουσιαστικά, μέσα μας τα χάνουμε και δυσκολευόμαστε να χαράξουμε μια νέα πορεία σε άγνωστο τοπίο. (Είναι διαφορετικό να φαντάζομαι τι θα συνέβαινε «αν κέρδιζα στο λαχείο πολλά λεφτά» από το να βρεθώ πραγματικά σ’ αυτήν τη συνθήκη. Όταν το φαντάζομαι, σκέφτομαι μόνον κάποια όνειρα που θα ικανοποιούσα, αλλά παραβλέπουμε τις δυσκολίες ή τα θέματα, που μπορεί να ξεπηδούσαν τότε, επειδή στις εικόνες που φανταζόμαστε βλέπουμε συνήθως την μία όψη του νομίσματος).
Με απλά λόγια, αν θέλω ν’ αλλάξω κάτι πραγματικά, δεν αρκεί ν’ αλλάξουν οι εξωτερικές συνθήκες. Αν έχω όνειρο να πατήσω τη κορυφή του Έβερεστ, δεν φταίει το βουνό που είναι ψηλό, αλλά η δική μου προετοιμασία για να φτάσω εκεί.
Τελικά ποιος φταίει για τη ζωή μου;
Προτιμούμε να φταίει ο άλλος για ό,τι συμβαίνει στη ζωή μας, γιατί αυτό είναι πιο εύκολο. Μας φταίει ο άλλος, επειδή, αυτόν βλέπουμε παρά τον ίδιο μας τον εαυτό σε σχέση με τον άλλο.
Αυτό το σε «σχέση» είναι το κλειδί. Πως αντιδρώ εγώ σ’ ότι κάνει ο άλλος; Πως συμμετέχω σ’ αυτήν την ανταλλαγή; Αν συμβαίνει κάτι στη ζωή μου, κατ’ επανάληψη, τότε κάπως το προκαλώ κι εγώ. Ακόμα και με την ανοχή μου, με την παθητικότητά μου ή με την υποχωρητικότητα μου. Δεν αρκεί να μου τύχει το λόττο π.χ. στη σχέση, στα οικονομικά, στην οικογένεια. Χρειάζεται να μπορώ να διατηρήσω και να εξελίξω αυτό το σενάριο.
Καμιά φορά χρειάζεται να προκαλέσω τη διαφορετική τύχη, ή ν’ αναγνωρίσω και ν’ ανταποκριθώ στη διαφορετική δυνατότητα. Παραδέχομαι πως υπάρχουν και δύσκολες συνθήκες στη ζωή που μας επηρεάζουν ή μας περιορίζουν. Δεν μας υποχρεώνουν όμως να τις διατηρούμε για πάντα. Εμείς το επιλέγουμε αυτό, χωρίς πολλές φορές να συνειδητοποιούμε ούτε ότι το κάνουμε, ούτε πως το κάνουμε.
Σενάρια ζωής: από μαριονέτες, σκηνοθέτες!
Νομίζω πως όλοι μας, είμαστε παίχτες στο παιχνίδι της ζωής, χωρίς να το βλέπουμε ξεκάθαρα.
Φτιάχνουμε σενάρια ζωής, σενάρια για τη δική μας ζωή – μέσα από τις προσδοκίες μας, τα όνειρα, τους φόβους, τις επιλογές και τις πεποιθήσεις μας.
Είμαστε οι πρωταγωνιστές αλλά και οι αόρατοι σκηνοθέτες της ζωής μας.
Μόνον που δεν συνειδητοποιούμε πως ταυτόχρονα σκηνοθετούμε τη ζωή μέσα στην οποία πρωταγωνιστούμε.
Γνωρίζοντας τον εαυτό μας καλύτερα, αντί να προβάλλουμε σαν σε οθόνη του σινεμά, ολόκληρο το φταίξιμο για ότι μας συμβαίνει είτε στον άλλο, είτε στον ατελή εαυτό μας, μπορούμε ν’ αναγνωρίσουμε μέσα από τα επαναλαμβανόμενα σενάρια που σκηνοθετούμε στον εαυτό μας το πώς γράφουμε τα προσωπικά μας σενάρια, κι εκεί να παρέμβουμε!
Γράφει η Όλγα Μουλάκη, ψυχολόγος