Αναπρογραμματισμένα κύτταρα δέρματος που εξελίχθηκαν σε εγκεφαλικά βλαστοκύτταρα και εν συνεχεία μεταμοσχεύθηκαν στο κεντρικό νευρικό σύστημα συντέλεσαν σε μείωση της φλεγμονής και αποκατάσταση της βλάβης που προκαλεί η πολλαπλή σκλήρυνση, σύμφωνα με πειραματική μελέτη που δημοσιεύεται στο επιστημονικό έντυπο Cell Stem Cell.

Αυτό κάνει τους ερευνητές του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ να ελπίζουν ότι θα μπορέσουν κάποια στιγμή να σχεδιάσουν μια εξατομικευμένη θεραπεία για παθήσεις του κεντρικού νευρικού συστήματος με βάση τα δερματικά κύτταρα του ίδιου του ασθενή.

Στην πολλαπλή σκλήρυνση, ως γνωστόν, το ανοσοποιητικό σύστημα του ασθενή επιτίθεται και καταστρέφει την μυελίνη, το προστατευτικό κάλυμμα των νευρικών ινών, προκαλώντας έτσι διαταραχή στην μετάδοση μηνυμάτων στον εγκέφαλο και την σπονδυλική στήλη. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την εκδήλωση συμπτωμάτων, που μεταξύ άλλων περιλαμβάνουν διαταραχές της κίνησης, αστάθεια, σοβαρή κόπωση και διαταραχές της όρασης.

Κεντρικό ρόλο στην πρόκληση αυτής της βλάβης παίζουν τα μικρογλοία, ένας συγκεκριμένος τύπος μακροφάγων (ανοσοκύτταρα), που εντοπίζονται στον εγκέφαλο και την σπονδυλική στήλη, ειδικά τις προοδευτικές μορφές της πολλαπλής σκλήρυνσης, εξαπολύοντας επίθεση κατά του κεντρικού νευρικού συστήματος, προκαλώντας χρόνια φλεγμονή και τελικά καταστρέφοντας τα νευρικά κύτταρα.

Τα τελευταία χρόνια έχουν δημιουργηθεί προσδοκίες για διαχείριση των παθήσεων του ΚΝΣ από θεραπεία με βλαστοκύτταρα, καθώς έχουν την ικανότητα να εξελίσσονται σε σχεδόν κάθε είδος κυττάρου του ανθρώπινου σώματος.

Προηγούμενη μελέτη του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ είχε δείξει ότι η μεταμόσχευση βλαστικών κυττάρων που προσπαθούν να εξελιχθούν σε νευρικά κύτταρα μειώνει τη φλεγμονή και βοηθά στην επούλωση του τραυματισμένου ΚΝΣ.

Όμως, η λύση αυτή προϋποθέτει την συλλογή βλαστοκυττάρων από έμβρυα και όχι σε μεγάλες ποσότητες, ενώ υπάρχει και ο κίνδυνος το σώμα να τα θεωρήσει ξένα και να προσπαθήσει να τα καταστρέψει.

Λύση στα προβλήματα αυτά θεωρούνται τα επαγόμενα νευρικά βλαστικά κύτταρα, δηλαδή κύτταρα που έχουν παραχθεί από ενήλικα δερματικά κύτταρα και έχουν επαναπρογραμματιστεί ώστε να γίνουν νευρικά βλαστοκύτταρα. Και επειδή προέρχονταιθ από τον ίδιο τον ασθενή είναι λιγότερο πιθανό να προκαλέσουν ανοσοποιητική αντίδραση και να απορριφθούν.

Οι βρετανοί ερευνητές, λοιπόν, απέδειξαν ότι τα επαγόμενα νευρικά βλαστοκύτταρα μπορεί να είναι μια βιώσιμη λύση για την αποκατάσταση μέρους της βλάβης που έχει προκαλέσει η πολλαπλή σκλήρυνση.

Μελετώντας ποντίκια που είναι τροποποιηθεί ώστε να εκδηλώσουν πολλαπλή σκλήρυνση ανακάλυψαν ότι η χρόνια νόσηση συντελεί σε αυξημένα επίπεδα ηλεκτρικού, ενός μεταβολίτη που στέλνει σήματα στα μακροφάγα και τα μικρογλοία, ξεγελώντας τα να προκαλέσουν φλεγμονή, αλλά μόνο στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό, και όχι στο περιφερικό αίμα.

Η μεταμόσχευση νευρικών βλαστοκυττάρων και επαγόμενων νευρικών βλαστοκυττάρων στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό μείωσε την ποσότητα του ηλεκτρικού, αναπρογραμματίζοντας τα μακροφάγα και τα μικρογλοία, μετατρέποντας δηλαδή τα «κακά» ανοσοκύτταρα σε «καλά». Αυτό οδήγησε σε μείωση της φλεγμονής και της επακόλουθης δευτροπαθούς βλάβης στο εγκέφαλο και τη σπονδυλική στήλη.

«Το ζωικό μας μοντέλο δείχνει ότι η χρήση αναπρογραμματισμένων κυττάρων από τον ίδιο τον ασθενή ανοίγει τον δρόμο για μια εξατομικευμένη θεραπεία των παθήσεων με χρόνια φλεγμονή, περιλαμβανομένων των προοδευτικών μορφών της πολλαπλής σκλήρυνσης», εξηγεί ο Δρ Στέφανο Πλουτσινο, κύριος συγγραφέας της μελέτης.

Και συμπληρώνει ότι «τα πολλά υποσχόμενα αυτά κύτταρα μπορεί να συλλεχθούν γρηγορότερα από τα νευρικά βλαστοκύτταρα και δεν ενέχουν τον κίνδυνο των ανεπιθύμητων ανοσολογικών αντιδράσεων».

Μαίρη Μπιμπή


health.in.gr