Το καλοκαίρι έχει μπει για τα καλά. Οι παραλίες είναι γεμάτες και όπως είναι φυσικό όλοι προσπαθούν να χάσουν όσο γίνεται πιο γρήγορα το μέγιστο δυνατό βάρος. Πολλές φορές ωστόσο καταλήγουμε στο τέλος του καλοκαιριού με περισσότερο βάρος. Γιατί όμως;

Πόσο βάρος μπορώ να χάσω και πόσο σύντομα;

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας η εβδομαδιαία απώλεια βάρους θεωρείται ιδανική όταν γίνεται με ρυθμό που δεν ξεπερνά το 1-2% του σωματικού βάρους και όταν συνοδεύεται και από απώλεια λιπώδους ιστού που καλό είναι να ξεπερνά το 70% του απολεσθέντος βάρους. Γι' αυτό είναι σημαντικό να μην κοιτάμε μόνο την ένδειξη της ζυγαριάς, αλλά την ουσιαστική απώλεια. Το σίγουρο είναι ότι τα κιλά που βάλαμε σε ένα μακρύ χρονικό διάστημα, δεν είναι σωστό να περιμένουμε να χαθούν σε μια, δύο ή τρεις εβδομάδες. Και να θυμόμαστε ότι τα βραχυπρόθεσμα κίνητρα, συνήθως έχουν και βραχυπρόθεσμα αποτελέσματα.

Υπάρχουν τροφές που βοηθούν προς αυτή τη κατεύθυνση;

Ενώ οι έρευνες εδώ και πολλά χρόνια επικεντρώνονταν στην εύρεση ενός τροφίμου ή συστατικού σε τρόφιμα που θα βοηθούσε στη λιποδιάλυση και στην ταχύτερη απώλεια βάρους, τα τελευταία χρόνια οι ερευνητές έχουν συνειδητοποιήσει ότι αυτό που παίζει καθοριστικό ρόλο στην απώλεια βάρους είναι το μοντέλο της διατροφής. Μάλιστα, ολοένα και περισσότερες επιδημιολογικές μελέτες φέρνουν τη Μεσογειακή Διατροφή στην πρώτη θέση για απώλεια βάρους με βασικό πλεονέκτημα την μακροχρόνια συντήρηση του αποτελέσματος. Αυτό οφείλεται στο ότι η Μεσογειακή Διατροφή είναι πλούσια σε λιπαρά (μονοακόρεστα καλά λιπαρά) που την κάνει πιο ανεκτή και πιο εύκολο να ακολουθηθεί σε σύγκριση με τις δυτικού τύπου δίαιτες, που είναι χαμηλές σε λιπαρά.

Που οφείλεται η υπεροχή της Μεσογειακής Διατροφής στην απώλεια βάρους;

Τα λαδερά, τα όσπρια τα φρούτα και τα λαχανικά είναι πλούσια σε νερό και φυτικές ίνες και φτωχά σε θερμίδες. Αυτό που αυξάνει το θερμιδικό περιεχόμενο στις σαλάτες, στα όσπρια και στα λαδερά είναι η ποσότητα ελαιόλαδου που θα προσθέσουμε. Οπότε εάν είμαστε προσεχτικοί στην χρήση του ελαιολάδου και αποφύγουμε τα βουτήγματα με το ψωμί, οι τελικές προσλαμβανόμενες θερμίδες θα είναι λίγες. Η παρουσία των φυτικών ινών βοηθάει στη πλήρωση του στομάχου δίνοντας έτσι στον εγκέφαλο το αίσθημα του κορεσμού. Σε αυτό είναι καλό να βοηθήσουμε και εμείς τρώγοντας αργά και μασώντας καλά.

Τα όσπρια, τα ψάρια και το κοτόπουλο, αποτελούν καλές πηγές πρωτεΐνης που δεν συνοδεύονται από πολλά λιπαρά. Αυτό τους δίνει το προβάδισμα, στο να επιλεχθούν, καθότι δε μας φορτώνουν πολλές θερμίδες και κορεσμένα (κακά) λιπαρά. Τα όσπρια συστήνονται να καταναλώνονται με άμυλο (π.χ. ψωμί, ρύζι, καλαμπόκι), ώστε να επιτυγχάνεται ένας συνδυασμός αλληλοσυμπλήρωσης αμινοξέων, που παράγει πρωτεΐνη υψηλής βιολογικής αξίας, χωρίς να προσλαμβάνουμε ταυτόχρονα χοληστερίνη και κορεσμένα λιπαρά.

Τα δημητριακά ολικής άλεσης (ψωμί, ρύζι και μακαρόνια, δημητριακά πρωινού ολικής άλεσης) είναι στη βάση της μεσογειακής πυραμίδας της διατροφής και αποτελούν πολύ καλή πηγή φυτικών ινών, προκαλώντας μεγαλύτερο κορεσμό σε σχέση με τα προϊόντα που δεν περιέχουν ολική άλεση, με αποτέλεσμα να καταναλώνονται σε μικρότερη ποσότητα. Εδώ πρέπει να τονιστεί ότι για τα επεξεργασμένα δημητριακά (λευκό ψωμί, λευκό ρύζι, λευκά μακαρόνια) έχει απομακρυνθεί ένα μέρος από τις φυτικές ίνες, τις βιταμίνες και τα ιχνοστοιχεία, οπότε και δεν λαμβάνουμε στον ίδιο βαθμό τις ευεργετικές τους ιδιότητες.

Το πετυχημένο αυτό μοντέλο διατροφής προτείνει τροφές που είναι πλούσιες σε νερό, φυτικές ίνες (κυρίως διαλυτές) και άπαχο κρέας

Τα «πρέπει» και τα «μη» της καλοκαιρινής διατροφής


  • Μη περιμένετε να αισθανθείτε το αίσθημα της δίψας, διότι τότε θα είστε αφυδατωμένοι. Οι ανάγκες για υγρά το καλοκαίρι κατά πολύ, ειδικά εάν κάνετε χειρωνακτική εργασία ή βρίσκεστε πολλές ώρες εκτός κλιματιζόμενου χώρου.
  • Πάντα θα πρέπει να έχετε μαζί σας ένα μπουκάλι νερό. Η συνιστώμενη ποσότητα υγρών είναι 6-8 ποτήρια, δεδομένου ότι καταναλώνετε φρούτα και σαλάτες στη διάρκεια της ημέρας.
  • Επιλέξτε στο πρωινό σας ένα μπολ δημητριακά ολικής άλεσης με granola (ψημένη βρώμη) και γάλα χαμηλό σε λιπαρά, καθώς θα σας δώσει όλη την ενέργεια και τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεστε για να ξεκινήσετε την ημέρα σας, χορτάτοι! 
  • Πείτε ναι σε πιο αλμυρές γεύσεις. Το αλάτι περιέχει νάτριο, που αυξάνει απότομα την ώσμωση στο αίμα μας και ενεργοποιεί το μηχανισμό της δίψας. Έτσι, η κατανάλωση του σε περιόδους καύσωνα βοηθάει στην πρόληψη της αφυδάτωσης. Αυτό βέβαια μόνο στις περιπτώσεις που δεν έχετε πρόβλημα υγείας για το οποίο αντενδείκνυται η χρήση αλατιού (π.χ υπέρταση, πρόβλημα στη νεφρική λειτουργία).
  • Μία σαλάτα μπορεί να αποτελέσει μια άριστη επιλογή για γεύμα. Αρκεί τα συστατικά που θα χρησιμοποιήσετε να μην περιέχουν πολλές θερμίδες. Εάν λοιπόν προσθέσετε 3 φέτες σε κομματάκια μπέικον (124 θερμίδες, 9 γρ. λίπους), μισή κούπα τυρί (228 θερμίδες, 18 γρ. λίπους), 3 τηγανισμένες κοτομπουκιές (350 θερμίδες, 19 γρ. λίπους) και ένα σακουλάκι κρεμώδης Caesar dressing (260 θερμίδες, 26 γρ. λίπους), η σαλάτα θα κυμαίνεται περίπου στις 987 θερμίδες με 72 γρ. λίπους. Αντιθέτως, φτιάξτε τις σαλάτες σας με ψητό κοτόπουλο ή κομματάκια άπαχου κρέατος ή αβγά και γεμίστε το μπολ με λαχανικά εποχής. Τέλος προσθέστε μικρή ποσότητα τυρί χαμηλών λιπαρών και λίγο λαδόξιδο για μια ελαφριά αλλά χορταστική καλοκαιρινή σαλάτα.
  • Τα παγωτά είναι μια δροσιστική και γευστική απόλαυση, ιδιαίτερα για τις μέρες του καύσωνα. Είναι όμως πλούσια σε θερμίδες, ζάχαρη και κορεσμένα (κακά) λιπαρά, γι' αυτό να προτιμάτε τη γρανίτα και το παγωτό γιαούρτι με φρούτα.
  • Πρέπει να είστε προσεχτικοί στη συχνότητα κατανάλωσης παγωμένων ροφημάτων τύπου frappuccino, διότι κυμαίνονται από 300 έως 700 θερμίδες (ανάλογα με το μέγεθος) και περιέχουν πολλά λιπαρά και ζάχαρη.Προτιμήστε την κατανάλωση κρύου καφέ με άπαχο γάλα, μετριάζοντας τη ποσότητα της ζάχαρης σε δύο κουταλάκια του γλυκού την ημέρα.
  • Αποφύγετε τα τηγανιτά φαγητά στο σπίτι, τη χρήση του βουτύρου (την αντικαθιστούμε με μαργαρίνη) ή της κρέμας γάλακτος στη μαγειρική. Προτιμείστε στη μαγειρική το ελαιόλαδο, που είναι πλούσιο σε μονοακόρεστα (καλά) λιπαρά.
  • Προσέξτε τη συντήρηση των τροφίμων, ιδιαίτερα την καλοκαιρινή περίοδο που οι υψηλές θερμοκρασίες ευνοούν την αλλοίωση τους. Μην αφήνετε ευπαθή τρόφιμα εκτός ψυγείου και προσπαθήστε να καταναλώνετε τα μαγειρεμένα τρόφιμα το συντομότερο δυνατόν.


Πόσο αλκοόλ μπορώ να καταναλώνω το καλοκαίρι;

Το καλοκαίρι συνήθως πίνουμε περισσότερο αλκοόλ, ιδιαίτερα την περίοδο των διακοπών. Πρέπει όμως να είμαστε προσεχτικοί στην κατανάλωση. Μέτρια κατανάλωση έχουμε όταν η πρόσληψη αλκοόλ δεν υπερβαίνει τις 2 μερίδες για έναν άνδρα και 1 μερίδα για μια γυναίκα την ημέρα. Άτομα μεγαλύτερα των 65 χρόνων δεν θα πρέπει να καταναλώνουν περισσότερο από 1 μερίδα την ημέρα. Μια μερίδα αλκοολούχου ποτού ισοδυναμεί με 45 ml ποτού με υψηλή περιεκτικότητα σε αλκοόλ, (π.χ. ουίσκι, βότκα, ούζο) ή 1 μικρό ποτήρι (120 ml) κρασί ή 1 μικρό κουτί (330 ml) μπύρα.

Η αντίληψη ότι καθόμαστε στον ήλιο και έχουμε ανάγκη για υγρά, οπότε μπορούμε να πίνουμε αλκοολούχο ποτό, δεν είναι σωστή, καθότι το αλκοολούχο ποτό αφυδατώνει, ενώ παράλληλα περιέχει πολλές «κενές» θερμίδες. Αντικαταστήστε το λοιπόν με μη αλκοολούχο ποτό, (φυσικό ή τυποποιημένο ελεύθερο ζάχαρης) χυμό ή νερό.

Πόσες θερμίδες έχουν οι καλοκαιρινές μας επιλογές;

Φρούτα
Ποσότητα (γρ)
Θερμίδες
Καρπούζι
100
31
Πεπόνι
100
28
Σύκο
65
28
Σταφύλι
50
30

Λαδερά
Ποσότητα (γρ)
Θερμίδες
Μπριάμ
200
270
Γεμιστά με ρύζι και κιμά
225
353
Αρακάς με πατάτες
200
256
Καγιανάς – αβγά με ντομάτα και τυρί
200
462
Γίγαντες πλακί
200
320
Φασολάκια
250
275

Αλοόλ
Ποσότητα (ml)
Θερμίδες
Ελαφριά μπύρα
330
95
Μπύρα, κανονική
330
148
Επιτραπέζιο κρασί
85
57
Γλυκό κρασί
80
75
Σαμπάνια
330
~250
Gin, scotch, whiskey, vodka
45
~100
Κοκτέιλ (π.χ., Daiquiri, martini)
85
>200

Παγωτό
Ποσότητα (γρ)
Θερμίδες
Παγωτό βανίλια
100
180
Παγωτό σοκολάτα
100
234
Παγωτό τύπου «light»
75
95
Παγωτό γρανίτα
85
90
Παγωτό παρφέ
150
335

του Πάρη Παπαχρήστου, Διαιτολόγος - Διατροφολόγος, M.Sc.