Η σκλήρυνση κατά πλάκας (ΣΚΠ) είναι μια ασθένεια που συνήθως χτυπά στην κορυφή της ζωής των ανθρώπων, όταν οι περισσότεροι από εμάς περιμένουμε να ξεκινήσουμε καριέρες, ή να κάνουμε μια οικογένεια ή απλώς να ζήσουμε τη ζωή στο έπακρο. Η ΣΚΠ είναι μια ασθένεια όπου το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται στην επικάλυψη γύρω από τις νευρικές ίνες – τη μυελίνη – διαταράσσοντας τα ηλεκτρικά σήματα από τον εγκέφαλο και το νωτιαίο μυελό προς το υπόλοιπο σώμα. Η σκλήρυνση κατά πλάκας είναι νευρολογική πάθηση που επηρεάζει τους νέους και είναι επίσης τρεις φορές πιο συχνή στις γυναίκες παρά στους άνδρες. Ο λόγος για τον οποίο συμβαίνει αυτό είναι ένα διαρκές μυστήριο της έρευνας για την ΣΚΠ.
Μια Αυστραλιανή έρευνα έχει αποκαλύψει αρκετούς λόγους για τους οποίους μερικοί άνθρωποι παθαίνουν σκλήρυνση κατά πλάκας και άλλοι όχι. Η γενετική είναι ένας παράγοντας και οι περιβαλλοντικοί παράγοντες όπως το αν κάποιος είναι καπνιστής ή έχει επαρκή επίπεδα βιταμίνης D είναι ένας άλλος παράγοντας. Μια προηγούμενη μόλυνση με τον ιό Epstein Barr που προκαλεί αδενικό πυρετό, αλλάζει επίσης το επίπεδο κινδύνου. Η συμβολή διαφορετικών παραγόντων ποικίλλει για κάθε άτομο με ΣΚΠ.
Γιατί όμως περισσότερες γυναίκες; Ένας τομέας έρευνας που μπορεί να αποκαλύψει το μυστικό είναι η γενετική. Ενώ πολλά είναι γνωστά για τον γενετικό κίνδυνο της ΣΚΠ, τα φυλετικά χρωμοσώματα, τα Χ και Υ. Μπορεί να είναι ότι οι διαφορές που σχετίζονται με το φύλο στη γενετική οδηγούν τη διαφορά.
Ο αριθμός των γυναικών που προσβάλλονται από σκλήρυνση κατά πλάκας έχει αυξηθεί τα τελευταία 50 περίπου χρόνια και η γενετική εξελίσσεται πολύ πιο αργά από αυτό, πράγμα που σημαίνει ότι πρέπει να εμπλέκονται και περιβαλλοντικοί παράγοντες. Άλλοι προτεινόμενοι παράγοντες συνδέονται με τους παράγοντες κινδύνου της ΣΚΠ, τις αλλαγές στην έκθεση στον ήλιο ή στα επίπεδα βιταμίνης D τα τελευταία 50 χρόνια, ιδιαίτερα στις γυναίκες ή με αλλαγές στα ποσοστά καπνίσματος στις γυναίκες.
Μια ισχυρή ομάδα υπόπτων είναι οι ορμόνες του φύλου, οι οποίες στις γυναίκες είναι κυρίως τα οιστρογόνα και η προγεστερόνη. Όταν η ΣΚΠ εμφανίζεται στα παιδιά, τα αγόρια και τα κορίτσια προσβάλλονται εξίσου, αλλά μετά την εφηβεία ο αριθμός των θηλυκών που διαγιγνώσκονται αυξάνεται απότομα. Μετά την εμμηνόπαυση, ο κίνδυνος εμφάνισης ΣΚΠ είναι και πάλι παρόμοιος. Αυτό μπορεί να συνδέεται με τα σχετικά επίπεδα των ορμονών του φύλου στις γυναίκες που αλλάζουν κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Είναι ακόμη πιθανό οι ορμόνες του φύλου να αλληλεπιδρούν με άλλους παράγοντες κινδύνου. Η τρέχουσα αυστραλιανή έρευνα εξετάζει πώς οι ορμόνες του φύλου θα μπορούσαν να αλλάξουν την ανοσολογική απόκριση στον ιό Epstein Barr.
Η εγκυμοσύνη μπορεί επίσης να αλλάξει την πορεία μιας γυναικείας σκλήρυνσης κατά πλάκας. Κατά το δεύτερο και τρίτο μήνα, παρατηρείται μείωση 70% στα ποσοστά υποτροπής σε σύγκριση με πριν από την εγκυμοσύνη. Ωστόσο, υπάρχει επίσης αυξημένος κίνδυνος υποτροπής μετά τη γέννηση του μωρού, με τις γυναίκες τρεις φορές πιο πιθανό να εμφανίσουν υποτροπή στους 3-6 μήνες αμέσως μετά τον τοκετό. Αυτό πιστεύεται ότι οφείλεται στην εξασθένηση του ανοσοποιητικού συστήματος της μητέρας που συμβαίνει κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, για να διασφαλιστεί ότι το ανοσοποιητικό σύστημα της μητέρας δεν επιτίθεται στο αναπτυσσόμενο έμβρυο.
Άλλες έρευνες έχουν δείξει ότι το ανδρικό και το γυναικείο ανοσοποιητικό σύστημα αντιδρούν διαφορετικά στην απειλή μόλυνσης και το γυναικείο σύστημα μπορεί να έχει μεγαλύτερο πρόβλημα να απενεργοποιηθεί μετά την παρέλευση μιας απειλής – οδηγώντας σε αυτοάνοση, όπως αυτή που παρατηρείται στη ΣΚΠ. Άλλες αυτοάνοσες ασθένειες όπως ο λύκος είναι επίσης πολύ πιο συχνές στις γυναίκες.
Απαιτούνται ακόμη μεγάλες καλά ελεγχόμενες ερευνητικές μελέτες για να κατανοηθεί αυτή η θεμελιώδης διαφορά μεταξύ ανδρών και γυναικών στην ΣΚΠ. Η κατανόηση των λόγων που κρύβονται πίσω από αυτό το φαινόμενο είναι σημαντική, καθώς μπορεί να οδηγήσουν στην ανακάλυψη νέων μηχανισμών που στηρίζουν την ΣΚΠ και ξεκλειδώνουν νέους δρόμους θεραπείας για όλους.
Της Δρ Julia Morahan, Επικεφαλής Έρευνας, MS Australia
Πηγή: www.msaustralia.org.au
0 Σχόλια